De energie-intensieve industrie in Nederland riskeert structureel marktaandeel te verliezen door hoge energieprijzen en het ontbreken van gerichte compensatiemaatregelen. De Nederlandse economie dreigt een cumulatief BBP-verlies van €17 tot €40 miljard tot 2035, stelt TNO in een rapport in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken.
Hogere energieprijzen ondermijnen concurrentiepositie
De Nederlandse industrie heeft aanzienlijk hogere kosten voor elektriciteitsgebruik dan buurlanden – tot €95/MWh in Nederland t.o.v. €46/MWh in Duitsland – zoals eerder vastgesteld door E-bridge Consulting. Deze situatie zet de verduurzaming van de industrie onder druk en leidt tot productieverplaatsing naar het buitenland. TNO is ook kritisch op de nationale CO2-heffing, oorspronkelijk bedoeld als mix van beprijzing (stok) en subsidiëring (wortel), die blijkens de Miljoenennota van 2024 inkomsten genereert voor de Nederlandse overheid. De inkomsten worden dus niet geïnvesteerd in het concurrentievermogen of verduurzaming van de industrie.
Gevolgen ongelijk speelveld
TNO laat zien dat, indien Nederland haar industrie niet gericht steunt in de hoge elektriciteitskosten, de industriële productie dreigt te krimpen en verplaatsing naar het buitenland onvermijdelijk is. Het verlies voor het Nederlandse BBP bij gebrek aan aanpassing van beleid kan oplopen tot €40 miljard in 2035.
Aanbevelingen
Johannes Bollen, een van de auteurs van het rapport, publiceerde tezamen met Parlement en Wetenschap – samenwerkingsverband tussen de Tweede Kamer, TNO en andere instellingen – een factsheet over de haalbaarheid van de Clean Industrial Deal. Hierin doen zij een oproep aan de Tweede Kamer om het gelijke speelveld te herstellen door ‘elektriciteitskosten met ruwweg 50 Eur/MWh te verlagen en de nationale CO2-heffing buiten werking te stellen’. Ook roepen zij de kamer op realistisch duurzaam te zijn door in te zetten op ‘energie-autonomie op de Nederlandse Noordzee via én wind én CO2-opslag voor afvang én gas én productie van blauwe waterstof.’
Vooruitzicht onzeker
Algemeen Directeur VEMW, Hans Grünfeld: ‘De aandacht vanuit de vaste Commissie voor Economische Zaken voor de haalbaarheid van de Clean Industrial Deal en het concurrentievermogen van de Nederlandse industrie is essentieel. Wij delen de inzichten van TNO over de hoge elektriciteitskosten en het broodnodige afschaffen van de nationale CO2-heffing sinds jaar en dag. Beleidsmatig ingrijpen op deze cruciale onderwerpen laat aan industriële bedrijven, veelal met hoofdkantoor in het buitenland, zien dat Nederland de plek is om te investeren. Hopelijk komt deze aanbeveling vanuit TNO niet te laat. Morgen publiceert Minister Hermans haar Klimaatplan, dat duidelijkheid zal bieden over beleid omtrent het verlagen van de elektriciteitskosten en het voortbestaan van de CO2-heffing.
Het rapport en de factsheet zijn te vinden in onze Kennisbank.