Op 22 april vond in De Balie in Amsterdam de eerste editie van Onder Hoogspanning plaats, een programmaserie waarin verschillende partijen bijeenkomen om te debatteren over de uitdagingen van de energietransitie. Het onderwerp van deze eerste editie was de verduurzaming van de industrie en de groene industrietransitie. Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW was uitgenodigd om de stem van het bedrijfsleven te vertegenwoordigen. Andere panelleden waren oud-politicus Diederik Samsom, Femke de Jong van de European Climate Foundation en hoogleraar Dennis Vink. Verschillende onderwerpen passeerden de revue: de uitdagingen van de Nederlandse industrie, de Voorjaarsnota, Indirecte Kostencompensatie (IKC) en energie-infrastructuur.
Uitdagingen van de Nederlandse industrie
De Nederlandse industrie verkeert in zwaar weer. De kosten voor energie rijzen de pan uit en handelingsperspectief voor verduurzaming is ver te zoeken door gebrekkige infrastructuur voor zowel elektriciteit als waterstof. Het probleem wordt nog groter doordat de kosten voor energie voor Nederlandse bedrijven veel hoger zijn dan in andere Europese landen. Hierdoor is het voor Nederlandse bedrijven moeilijk of zelfs onmogelijk om te concurreren met buurlanden, laat staan met de rest van de wereld.
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “We dreigen in Nederland op een dramatisch keerpunt te komen. Er is een serieus probleem. Niet alleen van de industrie, maar met name ook van de energietransitie als geheel. Ontwikkelaars van hernieuwbare elektriciteitsopwekking zien hun kosten oplopen en bovendien hun klanten wegvallen, terwijl ze wel geacht worden miljoenen te investeren wanneer ze bijvoorbeeld een tender voor wind op zee hebben gewonnen. Daarbij is de energietransitie op dit moment vooral aanbod gedreven. We proberen zo snel mogelijk, zoveel mogelijk hernieuwbare opwek te bouwen zonder ook expliciet aandacht voor de vraag. Zonder deze expliciete aandacht voor de ontwikkeling van vraag naar hernieuwbare elektriciteit zal zowel de industrie- als de energietransitie vastlopen.”
Voorjaarsnota en IKC
In de Voorjaarsnota die vorige week gepubliceerd is, staat vrij weinig dat de industrie in Nederland zal helpen. Daarmee komt ook de energietransitie in gevaar. In aanvulling op de Voorjaarsnota zal minister Hermans komende vrijdag een klimaatpakket presenteren, waarvan gehoopt wordt dat dat soelaas kan bieden en de energie- en industrietransitie op gang kan helpen.
Uit gelekte documenten blijkt dat de Indirecte Kostencompensatie (IKC), een compensatie die grote elektriciteitsgebruikers kunnen krijgen voor hun elektriciteitskosten, terugkomt. Door velen een ‘fossiele’ subsidie genoemd, maar integendeel juist een incentivering om elektriciteit te gebruiken en daarmee de vraag naar hernieuwbare elektriciteit te vergroten. Daarnaast is het essentieel deze terug te brengen om het gelijke speelveld binnen Europa voor de Nederlandse industrie enigszins te herstellen.
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “We willen met zijn allen dat bedrijven meer elektriciteit gaan gebruiken in plaats van aardgas. Dat noemen we elektrificeren. In veel gevallen is dat veel duurder. Wat deze regeling doet, is zorgen dat bedrijven kunnen blijven concurreren ondanks het feit dat ze elektrificeren.”
Energie-infrastructuur
Toereikende infrastructuur is essentieel voor een succesvolle energie- en industrietransitie. Helaas zien we op dit moment dat zowel de infrastructuur voor elektriciteit als de nieuw te bouwen infrastructuur voor waterstof ernstig achterloopt. Vrijwel het gehele panel was het met elkaar eens dat een plan voor een versnelde en doelmatige uitrol van de benodigde infrastructuur essentieel is om de verduurzaming van de samenleving niet te laten stokken.
De oproep aan minister Hermans om komende vrijdag met een integraal versnellingsplan voor energie-infrastructuur te komen, werd dan ook door het gehele panel ondersteund. Daarnaast moeten duidelijke, strategische keuzes gemaakt worden over waar welke infrastructuur komt. Hiermee kan worden voorkomen dat er onnodig hoge kosten gemaakt worden.
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “Waarom accepteren we nog dat de netbeheerders, die wij een monopolie hebben gegeven, onze hele energie- en industrietransitie op het spel zetten door niet datgene te doen wat ze moeten doen? Dat vind ik het meest verbazingwekkend in Nederland: dat we nog steeds accepteren dat TenneT elke maand weer met een nieuw verhaal komt dat de doelen niet worden gehaald. Dat zou je bij een bedrijf één keer kunnen doen, en dan is het einde oefening. Dat is een groot probleem en daar moeten we op de een of andere manier een oplossing voor vinden. Bedrijven kunnen immers niet investeren wanneer ze niet weten wanneer ze aangesloten worden. Duidelijkheid en zekerheid zijn absoluut noodzakelijk.”
Bekijk de gehele uitzending hier.