Europa houdt vast aan verplicht vullen gasopslagen

Vuldoelen voorlopig van kracht?

De EC verplichtte de lidstaten tijdens de gascrisis in juni 2022 hun gasopslagen te vullen. Het vuldoel bedroeg in 2022. Het vuldoel van 90% op 1 november, ingevoerd in 2023, geldt tot 31 december 2025. Daarnaast waren er nog tussentijdse vuldoelen op 1 februari (49 %), 1 mei (34%), 1 juli (56%) en 1 september (78%) voor Nederland. Nederland heeft een gedeeltelijke ontheffing gekregen van het 90% vuldoel. Als een EU-lidstaat tussen 2016 en 2021 gemiddeld meer dan 15 TWh per jaar aan gas heeft geleverd aan niet-EU-landen tijdens het gasonttrekkingsseizoen (oktober - april), mag die lidstaat zijn vuldoel verlagen met het volume dat aan deze derde landen is geleverd. Deze ontheffing voorkomt dat Nederland onevenredig wordt belast door vuldoelen die geen rekening houden met hun export van gas naar derde landen. De ontheffing geldt dus niet voor het exporteerde volume naar bijvoorbeeld Duitsland.

De EC stelt nu voor om de vulverplichting van 90% tot 31 december 2027 te verlengen, met een aanpassing: tussentijdse vuldoelen worden flexibeler, zodat marktpartijen eerst zelfstandig de opslagen kunnen vullen wanneer de marktcondities optimaal zijn. Het loslaten van de tussentijdse doelen heeft als doel om marktverstoringen te beperken.

Het voorstel om de vuldoelen te verlengen betekent een wijziging van Verordening (EU) 2017/1938. Het voorstel wordt behandeld volgens de gewone wetgevingsprocedure waarbij zowel het Europees Parlement als de Raad (lidstaten) hun goedkeuring moeten geven voordat het van kracht wordt.

Discussie over vulniveau en marktwerking

Het debat omtrent de vuldoelen wordt al langer gevoerd. Bart Jan Hoevers, directeur van Gasunie Transport Services (GTS), adviseerde woensdag 5 maart jl. tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer om een vuldoel van minimaal 80% te hanteren voor leveringszekerheid. Elk percentage daarboven zou volgens hem een ‘strategische reserve’ zijn. Hoevers verklaarde ook waarom de Nederlandse gasopslagen momenteel minder gevuld zijn dan vorig jaar rond deze tijd: marktpartijen halen liever gas uit Nederlandse opslagen dan uit bijvoorbeeld Duitse gasopslagen omdat dit prijstechnisch gunstiger is.

Minister Hermans zal in de aanloop naar het Commissiedebat Gasmarkt en leveringszekerheid op woensdag 12 maart een brief aan de kamer sturen met haar argumenten voor handhaving van een vuldoel.

Impact op energie-intensieve industrie

"Het verlengen van de vuldoelen is een ingrijpende beslissing die niet alleen de leveringszekerheid raakt, maar ook de marktwerking beïnvloedt," stelt Hans Grünfeld, algemeen directeur van VEMW. “In het verleden zagen we dat de aankondiging van vuldoelen direct invloed had op de gasprijs. De verplichte vuldoelen kunnen ten koste gaan van de flexibiliteit van marktpartijen om in te spelen op prijssignalen en zo leveringszekerheid op een efficiënte manier te organiseren. De vraag is of de Europese Commissie voldoende heeft onderzocht wat de gevolgen hiervan zijn op de prijsvorming en concurrentiepositie van Europese bedrijven. Leveringszekerheid is van groot belang, maar de toegang tot een concurrerende gasprijs is voor veel bedrijven minstens zo essentieel. Wij wachten de reactie van Europese Lidstaten af en kijken vervolgens uit naar de Nederlandse implementatie van het besluit.”

 Het voorstel van de Europese Commissie is te vinden in onze Kennisbank.