Ingrijpende veranderingen in toezicht energiemarkt op komst
ACM presenteert plannen voor 2025
Via een publicatie getiteld ‘Focus op Energie’ laat de Autoriteit Consument en Markt weten wat hun plannen zijn voor 2025 op het gebied van energie. In het stuk behandelt de ACM alle energiestromen, van elektriciteit tot waterstof en collectieve warmte. Opvallend is dat de ACM met name op het gebied van elektriciteit een aantal ingrijpende veranderingen wil invoeren. Hierbij wordt gedacht over een producententarief voor elektriciteitsproductie en tarieven voor aangeslotenen op het net op zee. Daarnaast onderzoekt de ACM in 2025 op welke manier het elektriciteitsnet zwaarder belast kan worden en wat de impact kan zijn van variabele nettarieven op regionale elektriciteitsnetten.
Producententarief en tarief op zee
De Europese regelgeving geeft de ACM in beperkte mate de mogelijkheid om producenten te laten betalen voor hun gebruik van het elektriciteitsnet. Bij aardgas worden de kosten voor infrastructuur al verdeeld tussen afnemers en invoeders via een 60/40 verdeling. Bij elektriciteit is een dergelijke verdeling volgens de Europese regels niet mogelijk: er is een maximum opgesteld van 0,50 EUR/MWh. Het doel van een producententarief is het eerlijker verdelen van de netwerkkosten en het inbouwen van een prikkel om invoedingscongestie te verminderen. Daarnaast kan een producententarief ervoor zorgen dat buitenlandse afnemers bij export betalen voor hun gebruik van het net in Nederland.
Ook is de ACM van plan een tarief in te voeren voor het gebruik van het net op zee. Het net op zee kenmerkt zich, in tegenstelling tot het net op land, door veel invoeding en geen tot weinig afname. Dit betekent dat er geen tot weinig partijen zijn die direct voor het gebruik van het net op zee betalen en alle kosten ervan vallen bij de aangeslotenen op land. Het is de bedoeling dat er in de toekomst wel afnemers op zee bijkomen. Denk bijvoorbeeld aan elektrolysers die hun elektriciteit direct van windparken op zee kunnen afnemen. Specifiek voor deze afnemers wil de ACM in 2025 een aparte tariefcategorie introduceren.
Variabele nettarieven
Sinds 1 januari van dit jaar zijn tijdsafhankelijke nettarieven van kracht op het elektriciteitsnet van landelijk netbeheerder TenneT. Deze tarieven variëren op basis van de verwachte drukte op het net. In eerste instantie zouden de netbeheerders en de ACM een aantal jaren ervaring opdoen met variabele tarieven op het hoogspanningsnet, maar er wordt nu reeds onderzoek gedaan naar de beste manier om variabele tarieven op regionale netten te introduceren. De ACM laat weten deze nieuwe tariefstructuur in 2028 te willen introduceren.
Zwaarder belasten elektriciteitsnet
Naast aankondigingen van aanpassingen aan de tariefstructuren laat de ACM ook weten dat de mogelijkheden voor het zwaarder belasten van het elektriciteitsnet, en daarmee het vrijmaken van extra capaciteit, in samenwerking met het Ministerie van Klimaat en Groene Groei onderzocht wordt. Het zwaarder belasten van het elektriciteitsnet dient wel zorgvuldig te gebeuren zodat het niet ten koste van de leveringszekerheid en kwaliteit van de levering gaat. Parralel daaraan dringt de ACM aan op meer inzicht en transparantie vanuit de netbeheerders in de belasting van hun netten en de manier waarop zij projecten prioriteren.
Zorgvuldigheid cruciaal
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “De ACM voelt zich in 2025 sterk geroepen om actie te ondernemen ter bevordering van de energietransitie en de verduurzaming van Nederland. VEMW onderkent dat actie dringend nodig is en juicht maatregelen zoals de voorgenoemde invoering van variabele nettarieven toe. Maar naast voor verduurzaming heeft de toezichthouder primair de verantwoordelijkheid ten aanzien van de doelmatigheid van de infrastructuur. En daar nemen de zorgen toe over de gevolgen van de sterk stijgende netkosten voor het vestigingsklimaat in Nederland. De afgelopen jaren is er sprake van achteruitgang en dat heeft ook negatieve gevolgen voor verduurzaming. Of de voorgenomen acties dit probleem verminderen is onduidelijk. De voorgestelde acties, bijvoorbeeld het producententarief en het zwaarder belasten van het net, zijn zeer vergaand en ingrijpend. Het is van groot belang dat eventuele veranderingen met zorg ingevoerd worden nadat onderzocht is of het beoogde doel wel behaald gaat worden en wat de daadwerkelijke gevolgen zullen zijn.”