Bouw sneller, maar verdeel de kosten
Combinatie van recente onderzoeken draagt bij aan wegnemen knelpunten elektrificatie
Het onderzoeksbureau Ecorys heeft in opdracht van TenneT onderzoek gedaan naar het effect van variërende bouwsnelheden voor netverzwaringen voor de Nederlandse maatschappij. Ecorys heeft in dit onderzoek meerdere scenario’s geanalyseerd voor het wegwerken van onvervulde vraag naar transportcapaciteit door uitbreiding van het net. Uit het onderzoek blijkt dat de maatschappelijke baten van een snelle uitbreiding van het net tussen de 8 tot 30 miljard per jaar kunnen liggen. Snelle uitbreiding van het net zorgt wel voor hoge investeringen op korte termijn, met hoge pieken in de nettarieven als gevolg. Een betere verdeling van deze kosten in de tijd kan ervoor zorgen dat deze klap minder hard aankomt. Onderzoeksbureau SiRM heeft recentelijk op eigen initiatief onderzoek hiernaar gedaan en de resultaten gepubliceerd die de baten van deze amortisatie uiteen zetten.
Sneller bouwen
Het onderzoek dat Ecorys in opdracht van TenneT heeft uitgevoerd onderzoekt de maatschappelijke impact van verschillende investeringsscenario’s. De scenario’s onderscheiden zich in de mate waarop en snelheid waarmee de opgebouwde onvervulde transportvraag weggewerkt wordt. In het snelste scenario is de volledige transportvraag in 2030 gerealiseerd. In de traagste variant wordt de volledige onvervulde transportvraag pas in 2050 vervuld. In het overzicht hieronder is de verdeling weergegeven.
De verschillende scenario’s zijn door Ecorys doorgerekend en leiden tot zeer verschillende maatschappelijke kosten. Duidelijk is dat het scenario met het hoge tempo tot de minste maatschappelijke kosten leidt en de andere scenario’s elk hogere maatschappelijke kosten met zich mee brengen. Zoals in het overzicht hieronder weergegeven variëren de extra maatschappelijke kosten voor de andere scenario’s van 8 miljard per jaar voor het afnemende scenario tot 30 miljard per jaar voor het laag tempo scenario.
Verdeel kosten
In het scenario met de minste maatschappelijke kosten, het hoog tempo scenario, vinden alle investeringen plaats in de periode tot 2030. Dat zorgt voor een enorme piek in investeringskosten met als gevolg een grote stijging in de nettarieven. Deze investeringen worden immers verdisconteerd in de nettarieven. Deze enorme stijging zal bovenop de reeds hoge nettarieven komen en ervoor zorgen dat het nóg onaantrekkelijker wordt om in Nederland te elektrificeren en bedrijven zullen daardoor hun activiteiten in Nederland heroverwegen.
Onderzoeksbureau SiRM heeft recentelijk een onderzoek gepubliceerd waarin zij voorstellen om opschalingsinvesteringen te verdelen over de tijd en pas later via nettarieven te verrekenen. In het systeem dat SiRM voorstelt in hun onderzoek worden opschalingsinvesteringen in het net op land verder in de tijd verdisconteerd en wordt de jaarlijkse stijging beperkt tot 3,5%. Het verschil dat hierdoor op de balans van de netbeheerders ontstaat kan geboekt worden op een zogeheten amortisatierekening die wordt gefinancierd via door het Rijk verstrekte, gegarandeerde leningen. Deze leningen worden via de nettarieven op een later moment terugbetaald wanneer de elektriciteitsvraag gestegen is en de kosten door meer schouders gedragen worden.
Naast dat dit systeem voordeliger is dan het verstrekken van subsidies, zou het ook moeten zorgen voor een versnelling van de elektrificatie in Nederland en op termijn voor een grotere welvaartswinst leiden.
Kostenefficiënte transitie voor Nederlandse maatschappij
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “De conclusie dat versneld uitbreiden van het bestaande elektriciteitsnet welvaartswinst oplevert ligt voor de hand. Immers, veel investeringen van bedrijven worden op dit moment vertraagd door congestie, met forse maatschappelijke kosten als gevolg. Door de uitkomsten van de onderzoeken van Ecorys en SiRM te combineren kan de elektrificatie van de Nederlandse samenleving op een zo kostenefficiënt mogelijke manier gerealiseerd worden. Uiteraard mits de versnelde opschaling in de praktijk ook uitvoerbaar is.”
Grünfeld vervolgt: “Hoewel verstandig levert dit nog geen silver bullet op, de voorgestelde oplossing houdt geen rekening met de enorme kostenstijging door de uitrol van het net op zee. Het laat echter wel zien dat een oplossing kan bestaan uit meerdere maatregelen die samen uitgerold worden om de energietransitie zo vorm te geven dat het niet ten koste gaat van het concurrentievermogen en daarmee het verdienvermogen van Nederland.”
Het rapport van SiRM en Ecorys, is te vinden in onze Kennisbank