De uitdagingen in Nederland rond waterkwaliteit, waterbeschikbaarheid en waterveiligheid vragen om een combinatie van technologische innovaties en sociaal-economische keuzes. Dat zegt de Sociaal-Economische Raad (SER) in de signalering ‘Naar een toekomstbestendige omgang met water’, die is bedoeld om het gesprek hierover verder te brengen.
Technologische oplossingen zijn nodig maar niet voldoende, aldus de SER. Een breder perspectief is nodig en er moeten keuzes worden gemaakt die bijdragen aan een fundamentele omslag in onze omgang met water. In de signalering stelt de SER vijf sociaal-economische vraagstukken centraal: structurele omgang met droogte, de verdeling van kosten, de waardering van water, de sturende rol van water en bodem en het dragen van risico’s.
Structurele omgang met droogte
De kans op een zoetwatertekort neemt toe door opwarming en zeespiegelstijging. Nederland heeft via een verdringingsreeks vastgelegd hoe water bij ernstige droogte voor korte tijd en in geval van nood wordt verdeeld over verschillende gebruikers. De reeks biedt geen oplossing als er sprake is van langere perioden van droogte. Volgens de SER is een aanpak nodig die een structurele, rechtvaardige prioritering van het watergebruik biedt, naast innovatieve technologische maatregelen.
Financieringsprincipes
Het Nederlandse waterbeheer heeft een robuust financieringsstelsel. In toenemende mate staan echter de onderliggende principes ter discussie zoals solidariteit, de vervuiler betaalt en de kostenveroorzaker betaalt. De SER vindt dat nader moet worden verkend hoe deze principes ervoor kunnen zorgen dat gewenst gedrag wordt gestimuleerd en de kostenverdeling als rechtvaardiger wordt beschouwd.
Waardering van water
Water is van onschatbare waarde voor de samenleving, maar het toekennen van de juiste waarde aan water is niet eenvoudig. De waarde zou zowel schaarste en overlast als de uiteenlopende baten moeten reflecteren. Het passend waarderen van water (met inachtneming van de lasten) biedt ook kansen voor duurzame groei en innovatie door bedrijven. De vraag is hoe meer waarde aan water kan worden toegekend op een manier die zorgt voor een betere (en betaalbare) omgang met water.
Rekening houden met water en bodem
In het beleid wordt gesteld dat rekening moet worden gehouden met water en bodem bij onze ruimtelijke ordening, maar over de manier waarop verschillen de meningen. De SER wil dat dit uitgangspunt praktisch toepasbaar wordt gemaakt, zodat de rol van water en bodem goed wordt meegenomen bij afwegingen hieromtrent.
Kosten van schade en risico’s
Wateroverlast en droogte vormen aanzienlijke risico’s voor huiseigenaren en de economie. Schade als gevolg van wateroverlast en overstromingen is niet altijd verzekerd. De overheid kan onder voorwaarden helpen, maar nooit alle schade vergoeden in geval van een ramp. Momenteel ontbreekt een publiek-private compensatie-infrastructuur om schade bij wateroverlast en overstromingen te vergoeden. Dit leidt tot onduidelijkheid en heeft daardoor negatieve gevolgen voor burgers en het vestigingsklimaat voor bedrijven. Er zijn keuzes nodig om te komen tot een effectieve en rechtvaardige verdeling van de kosten en risico’s van waterschade.
In onze Kennisbank kunt u de rapporten "Naar een toekomstbestendige omgang met water" downloaden.
Bron: SER