Minister Hermans (KGG): lagere vulgraad gasbergingen geen aanleiding om in te grijpen

Vulgraad

Waar de Nederlandse gasopslagen op een vulgraad zitten van zo’n 73 procent (Norg: 72,3%, Grijpskerk: 75,9%, Bergermeer: 69,3%) is dat voor de hele Europese Unie 85,5 procent, Frankrijk 80 procent Duitsland bijna 91 procent. In Duitsland gelden zeer strenge vulverplichtingen: 95 procent op 1 november. Als betrokken partijen daar niet aan voldoen kunnen zij hun opslagcapaciteit verliezen. Op 1 november waren de Franse opslagen voor 80 procent gevuld, met inmiddels een afname van 15 procentpunten. Minister Hermans (KGG) heeft tijdens het Commissiedebat Mijnbouw op 2 oktober jl. toegezegd om begin 2025 in een Kamerbrief nader in te gaan op de onderbouwing van de vulambitie van het Nederlandse kabinet in 2025.

Markt

November 2024 kende zowel een koude periode, als een periode waarin er sprake was van weinig zon en wind (een zogenaamde «dunkelflaute»). Daardoor was er sprake van een hogere vraag naar gas voor zowel verwarming als voor elektriciteitsproductie, met bijgevolg een hogere gasprijs op de groothandelsmarkt, boven de forward gasprijs die geldt voor begin 2025. Voor marktpartijen die gas hebben opgeslagen is het dan commercieel interessant om in deze gasvraag te voorzien met opgeslagen gas. Het verdienmodel voor gasopslag (prijs spread zomer- en winterprijs) lijkt verstoord te worden door de Europese vulverplichtingen en bijbehorende vulmaatregelen van lidstaten. Hierdoor moeten marktpartijen in de zomer meer gas inkopen dan voorheen, hetgeen een prijsopdrijvend effect op de zomerprijs kan hebben en tegelijkertijd een neerwaarts effect kan hebben op de winterprijs, omdat afnemers er vanuit gaan dat er als gevolg van de gevulde gasopslagen (meer dan) voldoende gas beschikbaar zal zijn. Maar marktpartijen moeten ook genoeg gas opslaan om een betrouwbare levering aan hun klanten te garanderen.

Voorzieningszekerheid

Uit het door GTS opgeleverde overzicht gasleveringszekerheid dat op 30 september jl. met de Tweede Kamer is gedeeld blijkt dat er komende winter alleen een zeer kleine kans is op een beperkt capaciteit tekort (minder dan 1 GW) als er sprake is van een etmaaltemperatuur die statistisch gezien eens in de twintig jaar voorkomt (–14°C of kouder) gecombineerd met uitval van een hoeveelheid capaciteit gelijk aan die van de grootste individuele bron van capaciteit (gasopslag Norg).

Wat betreft het volume constateert GTS dat bij een normaal aanbod van gas, er op jaarbasis geen tekorten ontstaan in de komende gasjaren – ook na koude winters. Alleen de combinatie van een koud jaar en een verminderd aanbod vergelijkbaar met 30% van het LNG-aanbod in de basisvariant, kan leiden tot een volumetekort op jaarbasis. Dit volumetekort doet zich dan in de zomer voor bij het vullen van de gasopslagen. GTS houdt in haar overzicht rekening met (verwachte) gasstromen van en naar het buitenland; Nederland vervult een spilfunctie op de Noordwest-Europese gasmarkt.

De gasopslag Grijpskerk wordt overigens omgezet van een opslag van hoogcalorisch gas naar een opslag van laagcalorisch gas in verband met de versnelde beëindiging van de gaswinning uit het Groningenveld. Om deze omzetting af te ronden is het noodzakelijk dat Grijpskerk per 1 april 2025 volledig is geleegd, waarna deze voorafgaand aan winter 2025–2026 volledig met laagcalorisch gas kan worden gevuld.

Wetsvoorstel

Wat betreft – aanvullende - maatregelen om de opslagen te vullen, is het in de eerste plaats aan marktpartijen – zoals GasTerra in Norg en Grijpskerk en verschillende capaciteitshouders in Bergermeer – om voldoende gas op te slaan om een betrouwbare levering aan hun eindafnemers te kunnen garanderen. Aanvullend krijgt EBN – net als in de drie voorgaande jaren – een vultaak om maximaal 20 TWh op te slaan, voor het geval marktpartijen dat onvoldoende doen. Het kabinet werkt aan structurele vulmaatregelen via het wetsvoorstel ‘Bestrijden Energieleveringscrisis’. Dit wetsvoorstel gaat op korte termijn in internetconsultatie. Hierin staat onder andere dat het kabinet jaarlijks een vuldoelstelling vaststelt mede op basis van het jaarlijkse overzicht gasleveringszekerheid van GTS en dat EBN een structurele vultaak krijgt voor het geval marktpartijen gasopslagen onvoldoende vullen.0 In dit wetsvoorstel zullen ook bepalingen worden opgenomen die de Minister in staat zullen stellen om in de komende jaren maatregelen te nemen indien de vulgraad van de opslagen achter blijft bij de vastgestelde vuldoelstelling.

 Bron: Tweede Kamer, ministerie van Klimaat en Groene Groei