Verdere afschaffing van fossiele subsidies vermindert de welvaart, niet de CO₂-uitstoot
Eenzijdige maatregelen in Nederland riskeren verplaatsing in plaats van vermindering uitstoot
Op 5 december is er een commissiedebat in de Tweede Kamer over fossiele subsidies. In dit debat zal de verdere afschaffing van fossiele subsidies worden besproken. VEMW pleit ervoor dat de voorwaarden voor de industrie eerst verbeterd moeten worden voordat de afschaffing van fossiele subsidies wordt doorgezet. Deze voorwaarden zijn een gelijk speelveld en handelingsperspectief. Zonder deze verbeteringen is de maatregel niet efficiënt en wordt de welvaart van Nederland bedreigd.
Beprijzing van CO2-uitstoot
De beprijzing van de externe negatieve effecten van CO2-uitstoot kan een positieve prikkel zijn voor de industrie om haar emissies te verminderen en de klimaatdoelen te behalen. Ten onrechte wordt aangenomen dat vermindering van “fossiele subsidies” per definitie leidt tot efficiënter gebruik van fossiele brandstoffen en dus tot minder CO2-uitstoot. Dit is echter alleen het geval wanneer aan de juiste voorwaarden wordt voldaan.
Voorwaarden
De afschaffing van fossiele subsidies kan positief uitwerken als daarmee de CO2-uitstoot wereldwijd wordt verminderd en er dus sprake is van een gelijk speelveld voor de industrie.
Op dit moment zijn fossiele subsidies in lijn met het Europese beleid. Dit betekent dat als fossiele subsidies in Nederland worden afgeschaft, maar in andere landen blijven bestaan, er geen gelijk speelveld is voor de Nederlandse industrie. Dit kan ertoe leiden dat bedrijven hun productie verplaatsen naar landen met minder strenge klimaatregels, waardoor de CO2-uitstoot dus niet afneemt. Hierdoor zijn eenzijdige maatregelen in Nederland effectief noch efficiënt.
Gevolgen voor de industrie
Uit de voorgestelde afschaffing van fossiele subsidies is de vermindering van de vrijstelling van de energiebelasting voor de productie van elektriciteit en warmte uit aardgas goedgekeurd. Deze maatregel, die wordt gerealiseerd door het koppelen van elektriciteits- en warmteproductie (WKK), treedt in werking op 1 januari 2025. Dit heeft negatieve gevolgen voor de industrie, aangezien de eisen voor elektriciteitsefficiëntie worden verhoogd van 30% naar 60%. Daarnaast hebben bedrijven beperkte mogelijkheden om deze maatregel te compenseren met andere duurzame projecten.
WKK-installaties leveren bovendien flexibiliteit die van groot belang is voor de balancering van het net. Door de zwaardere belasting op elektriciteitsproductie wordt het gebruik van WKK echter minder aantrekkelijk, waardoor deze optie verloren gaat om flexibiliteit beschikbaar te stellen ten behoeve van het overbelaste net.
Hans Grünfeld, algemeen directeur VEMW: "De verdere afschaffing van fossiele subsidies is geen effectief middel om de CO2-uitstoot te verminderen zolang dit alleen in Nederland gebeurt en de industrie niet tijdig de beschikking heeft over betaalbare alternatieven in de vorm van duurzame elektriciteit, waterstof en gas. Wij roepen de politiek daarom op om af te zien van verdere afschaffing van fossiele subsidies zolang niet voldaan is aan essentiële voorwaarden voor het verduurzamen van de industrie en daarmee ook behoud van de welvaart van ons land."
De VEMW brief aan de Tweede Kamer is te downloaden in onze Kennisbank