De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft een document gepubliceerd met uitleg over de nieuwe regels over zogenoemde derdentoegang tot waterstofterminals. De ACM vindt het als de beoogd toezichthouder op waterstofinfrastructuur in Nederland belangrijk dat de regels voor derdentoegang tot waterstofterminals voor marktpartijen duidelijk zijn. Dit kan bijdragen aan investeringszekerheid en daarmee de totstandkoming van een importketen voor waterstof in Nederland bevorderen. VEMW juicht de pro-actieve werkwijze van ACM toe en zal een zienswijze op het document voorbereiden.
Derdentoegang
Op basis van nieuwe Europese regels, opgenomen in het zogenaamde ‘Hydrogen and Decarbonised Gas Market Package’, geldt het algemene principe van derdentoegang tot waterstofnetten, waterstofopslaginstallaties en waterstofterminals. De Europese Gasverordening en Gasrichtlijn zijn in werking getreden op 4 augustus 2024. De Gasverordening is van toepassing met ingang van 5 februari 2025. Waterstof terminal beheerders moeten vanaf die datum aan (potentiële) gebruikers derdentoegang bieden tot de capaciteit van hun terminal. Enkele verplichtingen uit de Gasverordening zijn op een later moment van toepassing, zoals de verplichting voor waterstofterminalbeheerders om een platform op te zetten voor het verhandelen van capaciteitsrechten. Deze verplichting geldt vanaf uiterlijk 5 februari 2026. In een waterstofterminal wordt een per schip geïmporteerde waterstofdrager - zoals vloeibare waterstof, ammoniak en liquid organic hydrogen carriers (LOHCs) - afgeladen en omgezet naar gasvormige waterstof. Deze waterstof kan vervolgens via een waterstofnetwerk worden vervoerd naar (industriële) afnemers.
Het principe van derdentoegang tot waterstofterminals is volgens de Nederlandse regering van belang voor de diversificatie van herkomstlanden van waterstof, de borging van strategische autonomie en het ontstaan van een gelijk speelveld tussen marktpartijen die als leverancier actief willen worden op de Europese markt voor gasvormige waterstof en afhankelijk zijn van deze toegang.
Nederland is niet voornemens een regime van gereguleerde derdentoegang (rTPA) tot waterstofterminals in te voeren, omdat er naar verwachting voldoende concurrentie tussen marktpartijen zal ontstaan, ook met andere wijzen van waterstoftransport. In Nederland zal een systeem van onderhandelde derdentoegang (nTPA) gaan gelden. Hierbij is het aan de waterstof terminal beheerder om met gebruikers van de terminal, zoals waterstofproducenten, -handelaren en -afnemers, onderling afspraken te maken over voorwaarden en tarieven waartegen zij gebruik kunnen maken van de terminal. Beide partijen zijn daarbij verplicht te goeder trouw over toegang te onderhandelen. Hierbij gelden algemene principes, zoals transparantie en non-discriminatie.
Toezicht
Na implementatie van de Gasrichtlijn in nationale wetgeving zal de ACM als beoogd toezichthouder gaan fungeren als geschilbeslechtingsinstantie met betrekking tot waterstofinfrastructuur. Dit zal naar verwachting na juli 2026 zijn. Vanaf het moment dat zij daartoe is aangewezen, zal de ACM uitvoering kunnen geven aan haar taken vanuit de Verordening en de geïmplementeerde Richtlijn. ACM kan dan - indien nodig om de mededinging te waarborgen - maatregelen nemen om de toegang tot de terminalinfrastructuur te verbeteren. Ook is voorzien dat de ACM zo nodig van waterstofterminalbeheerders kan verlangen dat zij hun toegangsvoorwaarden wijzigen om ervoor te zorgen dat deze evenredig zijn en op niet-discriminerende wijze worden toegepast. Marktpartijen zijn zelf verantwoordelijk voor de naleving van de regels en hoeven niet vóóraf bij de ACM te laten toetsen of hun aanpak en voorwaarden voor het verlenen en verkrijgen van derdentoegang tot een waterstofterminal aan deze geldende principes voldoen. Partijen die een klacht hebben tegen een waterstofterminalbeheerder kunnen deze klacht voorleggen aan de ACM. Op dit moment treedt de ACM al op als geschilbeslechtingsinstantie als het gaat om het netbeheer voor gas en elektriciteit. Partijen kunnen in het geval van een onderling geschil ook naar de rechter stappen of, als alternatief, afspreken om hun geschil aan een arbitragecommissie voor te leggen.
Zienswijze
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “we hebben kennis genomen van de publicatie. VEMW juicht de pro-actieve werkwijze van ACM als beoogd toezichthouder toe. Duidelijkheid is van groot belang voor de investeringszekerheid en de ontwikkeling van een waterstofmarkt. We zullen het ter beschikking gestelde document zorgvuldig analyseren en een zienswijze geven op de keuzes die ACM maakt en de voorwaarden die het stelt.”
Bron: ACM