Kabinet negeert resultaten beprijzingsonderzoek en wil hogere waterbelastingen voor grootgebruikers
Het kabinet wil dat grootgebruikers meer belasting op leidingwater betalen. Daarmee zouden de bedrijven gestimuleerd worden om waterverspilling tegen te gaan. Dit staat in een brief die minister Madlener recentelijk naar de Tweede Kamer stuurde. Dit is zeer opmerkelijk aangezien onderzoek van Witteveen & Bos aantoont dat een hogere prijs niet leidt tot waterbesparing. Het kabinet wil verder onderzoeken of de provinciale grondwaterheffing kan worden verbreed en verhoogd. Er wordt geen aanleiding gezien om te kijken naar beprijzing van oppervlaktewater.
Beprijzing als stimuleringsinstrument
Voor het tegengaan van waterverspilling zijn in het Nationale Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing maatregelen benoemd op het vlak van communiceren, stimuleren en reguleren. Er is daarnaast een toezegging gedaan om te kijken of beprijzing als stimuleringsinstrument kan worden ingezet voor het toekomstbestendig maken van de drinkwatervoorziening. Het rapport “Verkenning beprijzen watergebruik” is daarvan het resultaat. Onderzocht is welk effect beprijzing van water heeft op het waterverbruik en op de belastinginkomsten. Er is gekeken naar alle bronnen van watergebruik: leidingwater (alle soorten water die via een leiding worden geleverd), grondwater en oppervlaktewater.
Lage prijselasticiteit
Water kent een lage prijselasticiteit. Omdat de waterkosten een gering aandeel hebben in de totale kosten, zullen bedrijven niet of nauwelijks op een prijsprikkel reageren. Uit het onderzoek blijkt dan ook dat een beperkte prijsstijging niet zal leiden tot waterbesparing door (huishoudens en) bedrijven. Het geringe aandeel van water in de totale kostprijs, de benodigde kwaliteit in de bedrijfsvoering en de hoge investeringskosten in waterbesparende technologie spelen hierin een rol. Volgens de onderzoekers kan dat in het geval van zeer forse prijsstijgingen anders zijn, maar dan kunnen ook ongewenste maatschappelijke effecten optreden. Dan kan de concurrentiepositie van bedrijven in het gedrang komen. Dit is bijvoorbeeld aan de orde als het plafond op de belasting op leidingwater zou worden afgeschaft.
Verhoging BOL niet effectief en niet duurzaam
VEMW verzet zich tegen het plan van het kabinet om de BOL te verhogen. In de eerste plaats is van belang dat een dergelijke maatregel aantoonbaar niet of nauwelijks effect zal hebben op de beoogde waterbesparing. Verder is van belang dat de verhoging indruist tegen de verduurzaming van het watergebruik binnen bedrijven. Zo worden bijvoorbeeld nu nog onbelaste leveringen van water dat meerdere malen in industriële productieprocessen wordt toegepast, opeens belast. Bovendien: als grootverbruikers zelf water zouden gaan winnen omdat drinkwater duurder wordt, kan dat nadelige gevolgen hebben voor een doelmatig zoetwaterbeheer. Tot slot zou onderbenutting van de publieke infrastructuur kunnen ontstaan, wat leidt tot kostenstijgingen voor bedrijven en burgers.
VEMW steunt het Nationale Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing. Daarin is onder meer gesteld dat het aanbod van drinkwater moet worden vergroot én dat huishoudens én grootgebruikers uiterlijk in 2035 20% minder drinkwater moeten gebruiken. De geplande verhoging van de BOL leidt tot meer geld voor de staatskas, maar zal vrijwel niets bijdragen aan de realisatie van dit doel.
In onze Kennisbank is het rapport van Witteveen en Bos alsmede de Kamerbrief te downloaden.