De Nederlandse industrie staat voor een enorme verduurzamingsopgave. Niet voor niets debatteert de Tweede Kamer vandaag over de verduurzaming van de industrie. Voor veel industriële partijen is elektrificatie de voornaamste en meest doelmatige manier van verduurzaming. Cruciale randvoorwaarde is een toereikende en betaalbare infrastructuur. Op dit moment worden beide randvoorwaarden niet vervuld en moet helaas geconcludeerd worden dat elektrificatie, en daarmee verduurzaming, stokt. In opdracht van het kabinet onderzoekt een interdepartementale werkgroep knelpunten en oplossingen. In een rondetafelgesprek van het IBO Bekostiging Elektriciteitsinfrastructuur heeft VEMW haar zorgen en ideeën voor oplossingen gedeeld. In een brief aan het IBO zet VEMW deze inbreng nogmaals uiteen.
Teruglopende elektrificatie
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de nettarieven in Nederland sterk uit de pas lopen ten opzichte van buurlanden in Europa. Dit leidt tot een ongelijk speelveld voor elektro-intensieve bedrijven die internationaal concurreren. Dat maakt dat het voor reeds geëlektrificeerde bedrijven onrendabel is om in Nederland te produceren en dat het voor te elektrificeren bedrijven onaantrekkelijk is om hun verduurzaming in Nederland door te zetten. De negatieve gevolgen zijn duidelijk zichtbaar. In het tarievenvoorstel van TenneT voor 2025 gaf de netbeheerder aan andere rekenvolumes te hanteren dan het eerder in april 2024 verwacht had in de prognose voor 2025. Dit verschil in rekenvolumes is een duidelijk signaal dat het gebruik van elektriciteit lager is dan TenneT een half jaar geleden verwachtte en geeft dus een terugloop in elektrificatie aan. Deze terugloop leidt weer tot hogere tarieven, wat elektrificatie wederom onaantrekkelijker maakt en de verduurzaming van Nederland in een neerwaartse spiraal drukt.
Oplossingsrichtingen
VEMW is van mening dat er twee problemen met betrekking tot de nettarieven te identificeren zijn: een acuut probleem en een toekomstig probleem. Het acute probleem is het ongelijke Europese speelveld dat is ontstaan voor elektro-intensieve bedrijven als gevolg van de enorme tariefstijgingen en het wegvallen van verschillende vrijstellingen en kortingen, die in andere landen nog wel gelden. Het toekomstige probleem is de enorme tariefstijging door de hoge investeringen die TenneT moet doen in het net op zee.
Door de twee problemen is de oplossing ook tweeledig. Allereerst is het van belang dat een gelijk speelveld in Europa hersteld wordt. Dat betekent gerichte steun aan partijen die met de negatieve gevolgen van het ongelijke speelveld geconfronteerd worden, op zijn minst totdat omringende landen de vrijstellingen en kortingen hebben afgeschaft. Ten tweede is het van belang dat het net op zee op een alternatieve manier, buiten de tarieven om, gefinancierd wordt. Dit kan door een combinatie van inzet van algemene middelen, gedeeltelijke bekostiging door windparkontwikkelaars in combinatie met Contracts for Difference (CfD) en Europese subsidiëring zoals via Projects of Common Interest (PCI) of Connecting Europe Facility (CEF) om exportgerichte infrastructuur doelmatig en kostenreflectief te bekostigen.
Een investering in infrastructuur voor elektriciteit is een investering in het verdienvermogen van Nederland. Door te investeren in het net en de nettarieven te verlagen wordt het vestigingsklimaat van Nederland op twee manieren versterkt: competitieve nettarieven maken het aantrekkelijker voor elektriciteitsgebruikers om zich in Nederland te vestigen en een adequaat en betaalbaar modern elektriciteitsnet zorgt ervoor dat de leveringszekerheid, die bedrijven in Nederland nodig hebben om te kunnen verduurzamen en toekomstbestendig te opereren, gegarandeerd blijft. VEMW roept de overheid, ook in het kader van het debat over de verduurzaming van de industrie dat vandaag plaatsvindt, op om elektrificatie mogelijk en competitief te maken. Daarmee wordt gefaciliteerd dat Nederland de klimaatdoelstellingen kan halen niet door industriële productie te verminderen maar door investeringen in een toekomstbestendige industrie te bevorderen.
In onze Kennisbank vindt u brief van VEMW aan IBO