Bedrijven lopen jaarlijks 10-35 miljard euro aan baten mis door netcongestie
Biedt betere benutting van capaciteit op korte termijn verlichting?
De kaart van congestie op de elektriciteitsnetten in Nederland kleurt steeds roder. Het oplossen van netcongestie staat bovenaan de prioriteitenlijst, onder andere vanwege de hoge economische baten – zo’n 10 tot 35 miljard euro per jaar - die Nederland misloopt door het overvolle stroomnet. In een onafhankelijk rapport stelt Boston Consulting Group (BCG) zes interventies voor om de beschikbare ruimte beter te benutten.
Ruimte en kosten
Het stroomnet bestaat uit verschillende capaciteitscategorieën. Momenteel wordt slechts 40 procent van de beschikbare transportcapaciteit daadwerkelijk gebruikt, terwijl 20 procent gereserveerd is en 40 procent risicocapaciteit betreft. Daarnaast is er potentieel in de vorm van ongebruikte capaciteit in de assets van de netbeheerders en in flexibele assets die tijdens piekmomenten kunnen worden ingezet. Door netcongestie lopen we jaarlijks 10 tot 35 miljard euro aan economische baten mis, omdat bedrijven slechts beperkt kunnen uitbreiden en verduurzamen. Het maatschappelijk potentieel van een goed benut netwerk wordt geschat op 10 tot 40 miljard euro per jaar.
Interventies
Het rapport werkt zes interventies uit die, afhankelijk van de omstandigheden, op de korte termijn netcongestie kunnen verlichten. De eerste interventie richt zich op het stimuleren van flexibele assets achter de meter, zoals batterijen, warmtepompen en laadpalen. De tweede interventie pleit voor het sneller benutten van gereserveerde transportcapaciteit. Daarnaast stelt het rapport voor om contracten te flexibiliseren, en zo meer capaciteit vrij te spelen. Ook wordt aanbevolen om de storingsreserve en risicobuffers te benutten, waardoor nieuwe aansluitingen sneller gerealiseerd kunnen worden. Verder kan het verhogen van de belasting op assets van netbeheerders, hoewel dit de levensduur verkort, maatschappelijke baten opleveren. Tot slot kan het versnellen van de toewijzing van beschikbare capaciteit ervoor zorgen dat de beschikbare ruimte op het stroomnet efficiënter wordt gebruikt.
Nettarieven
BCG bestempelt ook het Nederlandse vestigingsklimaat en het effect van de hoge nettarieven op de concurrentiepositie van energie-intensieve bedrijven. Door investeringen in het net op zee, en de afschaffing van de indirecte kostencompensatie (IKC EU-ETS) en de volumecorrectieregeling (VCR) zullen Nederlandse grootverbruikers veel meer betalen voor hun transportkosten dan vergelijkbare bedrijven in buurlanden. BCG stelt drie mogelijke oplossingen voor: meer marktwerking door bijvoorbeeld nieuwe aansluitcapaciteit te veilen of prijsdifferentiatie in te voeren, het subsidiëren van de hoge netwerkkosten, en het verlengen van de periode waarin netbeheerders hun investeringskosten doorberekenen in de tarieven.
Duidelijke oproep
Algemeen Directeur VEMW, Hans Grünfeld: "Duidelijk is dat netcongestie voor bedrijven in Nederland desastreus is en ons duurzame economische verdienvermogen in de weg staat. Het rapport van BCG laat zien dat wij kansen hebben om op korte termijn ruimte te creëren op het elektriciteitsnet, maar dit vereist een daadkrachtige aanpak en onorthodoxe keuzes. Er is niet één oplossing voor netcongestie. Totdat het Nederlandse elektriciteitsnet uitgebreid en verzwaard is, moeten wij alle mogelijkheden voor het verlichten van netcongestie evalueren en, waar dat soelaas biedt, implementeren. Daarentegen is het opvallend dat BCG geen suggesties doet over hoe netbeheerders de uitbreiding van de netten kunnen versnellen en meer zekerheid kunnen bieden aan gebruikers. Het is goed dat de hoge nettarieven ook door BCG in haar onderzoek zijn meegenomen, met een duidelijke oproep tot lastenverlichting voor - onder andere - de energie-intensieve industrie.”