Oproep tot realitycheck groene waterstof-verplichting industrie

Context

Artikel 22a van de Renewable Energy Directive van 2023 (RED III) legt een RFNBO-verplichting op EU-lidstaten. Elke lidstaat moet ervoor zorgen dat tegen 2030 minstens 42% en tegen 2035 minstens 60% van de waterstof gebruikt voor finaal energieverbruik en niet-energetisch gebruik, afkomstig is van RFNBO's (Renewable Fuels of Non-Biological Origin). RFNBO’s zijn vloeibare en gasvormige brandstoffen waarvan de energie-inhoud afkomstig is van andere hernieuwbare bronnen dan biomassa. In het speciaal verslag: ‘Het industriebeleid van de EU inzake hernieuwbare waterstof: Rechtskader grotendeels aangenomen — tijd voor een realitycheck’ presenteert de Europese Rekenkamer opmerkingen en aanbevelingen over de doelstellingen. Het verslag maakt duidelijk dat de EU-streefcijfers veel te ambitieus zijn en de haalbaarheid onwaarschijnlijk.

Opmerkingen

Buiten de overambitieuze streefcijfers concludeert het verslag dat de Europese Commissie gedeeltelijk succes heeft geboekt in het creëren van een waterstofmarkt, maar nog grote uitdagingen bestaan in de gehele waterstofketen. De planning en strategieën voor het opbouwen van een waterstofinfrastructuur en waterstofmarkt zijn gefragmenteerd, de vraag moet gestimuleerd worden en vergunningsprocedures sneller. Het vinden van voldoende financiering voor projecten blijft lastig en coördinatie met de industrie beperkt.

De Europese Rekenkamer signaleert ook dat in de overambitieuze EU-streefcijfers wordt gesproken over groene, koolstofvrije, waterstof. De wetgeving en doelen hieromheen staan vast terwijl dergelijke houvast ontbreekt voor blauwe, koolstofarme, waterstof. De gedelegeerde handeling uit Richtlijn (EU) 2024/1788 (Artikel 9) met betrekking tot productievoorschriften voor koolstofarme waterstof laat nog op zich wachten, eveneens doelen omtrent koolstofarme waterstofproductie. Dit gegeven terwijl koolstofarme waterstof een belangrijke rol kan spelen in de energietransitie en in het kickstarten van de waterstofmarkt.

Aanbevelingen

De Europese Rekenkamer doet vijf aanbevelingen. (1) De Europese Commissie moet in samenwerking met de lidstaten strategische keuzes maken om de economie koolstofvrij te maken zonder nieuwe afhankelijkheden te creëren. Dit omvat het actualiseren van de waterstofstrategie, prioriteren van EU-financiering en het evalueren van de geopolitieke gevolgen van waterstofproductie en import. Verder moeten streefcijfers voor hernieuwbare waterstof ambitieus maar realistisch zijn. (2) Ook moet een EU-routekaart voor de waterstofwaardeketen worden opgesteld en vooruitgang worden gemonitord. (3) Nationale financieringsgegevens moeten worden verzameld en de geschiktheid van EU-financieringsregelingen beoordeeld. (4) De Commissie moet bovendien vergunningsprocedures in de lidstaten monitoren en (5) besluiten nemen over ondersteunende en coördinerende acties voor de waterstofsector.

VEMW

Algemeen Directeur VEMW, Hans Grünfeld: “De EU-Rekenkamer bevestigt wat voor de industrie al duidelijk was: de RED III-doelen zijn onhaalbaar. Het is goed dat een onafhankelijke Europese instantie kritisch naar de doelen kijkt en hopelijk volgt er een beleidsbijstelling die ambitieus en tegelijkertijd haalbaar is. Dit betekent dat de inspanningen om toegang te vergroten tot groene en blauwe waterstof moeten worden geïntensiveerd. Duidelijk is dat coördinatie op elk niveau cruciaal is. Het is belangrijk dat de Europese Rekenkamer het belang van koolstofarme waterstof benadrukt. Certificering en het opstellen van doelen is hierbij essentieel zodat koolstofarme, naast groene, waterstof kan bijdragen aan de energie- en industrietransitie. Om de productie van blauwe waterstof mogelijk te maken is de non-discriminatoire toegang tot het opslaan van CO₂ en betaalbare CCS-infrastructuur essentieel."