Bekostiging Net op Zee via nettarieven doodlopende weg
Tennet voorspelt in tienjaars-tariefprognose stijging van 50-60% in 2035.
Onlangs publiceerde Tennet de tariefprognose voor 2025 en 2026. Uit deze prognose blijkt dat zowel de kosten als de tarieven voor het hoogspannings- en extrahoogspanningsnet de komende twee jaar licht zullen dalen. Vandaag, 4 juli, publiceerde Tennet voor het eerst een prognose die verder vooruit kijkt dan twee jaar: de Tienjaars-tariefprognose (2025-2034). In deze prognose zijn de vooruitzichten een stuk minder positief. Vanaf 2027 zullen de netkosten en daarmee de nettarieven blijven stijgen met bijna 5% per jaar tot 2034, inflatie buiten beschouwing gelaten en ervan uitgaande dat het aantal afnemers sterk toeneemt.
Stijging vanaf 2027
In 2025 en 2026 zal een lichte daling in netkosten te zien zijn. Vanaf 2027 zullen de totale netkosten sterk toenemen. Tussen 2027 en 2034 is de verwachting dat de totale netkosten 187% zullen toenemen, bijna een verdrievoudiging van het huidige niveau. Jaarlijks komt dit neer op een stijging van 11%. Het overgrote deel van deze stijging zal aan het Net op Zee toe te schrijven zijn. In 2024 zijn de kosten voor Net op Zee 173 mln. van de totale 2,7 mld., of ongeveer 6,5%. Dit zal oplopen tot 4,2 mld. in 2034 op een totaal van 7,4 mld., bijna 57% van de totale netkosten.
De stijging van de kosten van Net op Zee worden ook in de transporttarieven sterk voelbaar. Wanneer de rekenvolumes (het aantal afnemers en de mate van verbruik) op hetzelfde niveau als 2024 blijven zal een verdriedubbeling van de tarieven te zien zijn in 2034. De transporttarieven stijgen dan ongeveer mee met de netkosten. Tennet verwacht echter een minder grote stijging in de nettarieven. In de prognose wordt gerekend met een totale stijging van 58% voor EHS en 53% voor HS in 2034, oftewel gemiddeld 4,7% en 4,3% per jaar. Tennet gaat hierbij uit van een grote mate van elektrificatie en uitbreidingen waardoor de eerdergenoemde rekenvolumes toenemen en de totale kosten over een grotere noemer verdeeld kunnen worden.
Onzekerheden
Bij het opstellen van de Tienjaars-tariefprognose heeft Tennet veel aannames moeten doen. De belangrijkste is de verwachte groei van de rekenvolumes. Dit is cruciaal voor het bepalen van de transporttarieven aangezien dat de noemer is waar de totale kosten over verdeeld moeten worden. Voorspellingen over de rekenvolumes zijn erg moeilijk te maken omdat die afhangen van een veelvoud aan factoren, denk aan de mate van elektrificeren onder huishoudens, toegang tot elektriciteit en transportcapaciteit, industriebeleid en een gunstig vestigingsklimaat voor bedrijven. Wanneer de elektrificatie in Nederland achterblijft en het vestigingsklimaat verslechtert zal dat desastreuze gevolgen hebben voor de transporttarieven.
Daarnaast zijn er ook andere onzekerheden die meespelen. Het effect van hoger of lager uitvallende investeringsuitgaven van Tennet kunnen respectievelijk negatief of positief uitwerken op de tarieven. Daarnaast kunnen voor de kosten voor energie en vermogen, de kosten die Tennet maakt voor o.a. het balanceren van het net, slecht voorspeld worden omdat ze afhankelijk zijn van de energie-marktprijzen.
Meer inzicht, minder positieve businesscases
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “Het is fijn dat Tennet een prognose over de transporttarieven heeft uitgebracht die verder dan twee jaar in de toekomst kijkt. Deze blik op de toekomst kan bedrijven helpen om hun investeringsbeslissingen beter geïnformeerd te maken. VEMW is wel van mening dat Tennet erg positief is over de groei van het rekenvolume. Gezien het huidige vestigingsklimaat in Nederland, de netcongestie en de stijgende nettarieven lijkt het aannemelijk dat investeringen wellicht in het buitenland gedaan zullen worden. Het gevolg hiervan zullen nog sterker stijgende transporttarieven zijn met als gevolg een nog slechtere concurrentiepositie voor Nederland.”
Grünfeld vervolgt: “Het is duidelijk waar het grootste deel van de stijging vandaan komt. De kosten voor het Net op Zee zijn zo hoog dat ze op termijn meer dan 50% van de totale netkosten zullen uitmaken. VEMW heeft vaker gepleit voor een alternatieve financiering van het Net op Zee en dit rapport maakt duidelijk dat de huidige financiering via de nettarieven een doodlopende weg is. Door het net op zee op een andere manier te bekostigen kunnen transporttarieven behapbaar blijven en verstevigt Nederland het gelijke speelveld in Europa en daarmee de Nederlandse concurrentiepositie.”