Tarief voor landelijk gastransport GTS stijgt in 2025 fors na incidentele daling in 2024
VEMW uit zorgen over tariefstijgingen en kostenverdeling voor netgebruikers
Toezichthouder ACM heeft het Tarievenbesluit 2025 voor landelijk gasnetbeheerder GTS gepubliceerd. Na een incidentele daling in 2024 is er nu weer sprake van een forse stijging. Die - zorgelijke - trend zal volgens VEMW doorzetten en roept dan ook vragen op over de verdeling van de kosten.
Besluit
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een besluit genomen over het eerdere voorstel van Gasunie Transport Services B.V. (GTS) over de tarieven voor het landelijke transport van aardgas. De tarieven van GTS stijgen in 2025 gemiddeld met maar liefst 52 procent. De stijging t.o.v. 2023 ligt rond de 30 procent, rekening houdend met de incidentele daling van de tarieven over 2024.
De stijging van de tarieven wordt onder meer veroorzaakt door een uitspraak van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBb) waardoor GTS met terugwerkende kracht 178 mln hogere inkomsten mag ontvangen over de periode 2022 tot en met 2024. Daarnaast leidt de uitspraak tot structureel hogere inkomsten voor de jaren 2025 en 2026. GTS verwacht in 2025 ook minder transportcapaciteit te verkopen door de daling van het gasverbruik. Die daling is een gevolg van én de gascrisis (hoge gasprijzen), de energietransitie en de forse reductie van de export van Groningengas. Vanaf 2025 geldt ook een nieuwe kostenverdeling over groepen gebruikers. Zo gelden er lagere tarieven voor gasopslagen (korting van 75 i.p.v. 60 procent op de tarieven) en voor de punten waar vloeibaar aardgas (LNG) in het netwerk ingevoed wordt (korting van 20 i.p.v. 0 procent). De legitimatie van deze kortingen is gelegen in het belang van volle gasopslagen en aanvoer van LNG voor de leveringszekerheid. Omdat de kosten die GTS mag maken hierdoor niet veranderen, betalen de overige netgebruikers deze rekening. De stijging van de tarieven wordt verder veroorzaakt door de gestegen rente en het daardoor gestegen redelijke rendement (WACC) dat de netbeheerder mag verdienen op zijn investeringen in de netten.
Zienswijze
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "voorop staat dat de doelmatige kosten die GTS maakt moeten worden bekostigd. VEMW is niet verbaasd over de tarievenstijging na de eenmalige daling in 2024, en verwacht dat de tarieven de komende jaren verder zullen stijgen. De stijgingstrend is zorgelijk. Het roept vragen op over de verdeling van de overgebleven kosten, bakstenen, die over een afnemend gebruik via capaciteitsboekingen bij netgebruikers in rekening gebracht worden. Gebruikers voor wie het aardgas steeds minder aantrekkelijk wordt als brandstof en daarnaast de energietransitie moeten uitvoeren, maar nog niet over voldoende handelingsperspectief beschikken."
Incidenteel
In 2024 waren de tarieven van GTS met 20 procent verlaagd omdat de netbeheerder extra inkomsten van de jaren daarvoor via de tarieven terug moest geven aan de markt. GTS had in 2022 ca. 650 mln euro aan extra inkomsten uit gastransport via grenspunten ontvangen omdat er door het wegvallen van de aanvoer van Russisch gas in 2022 veel meer gas aangevoerd moest worden vanuit LNG-terminals in België en het Verenigd Koninkrijk. Marktpartijen overboekten de beschikbare fysieke capaciteit op de Belgisch-Nederlandse grens met factoren als interruptible capaciteit. Inmiddels is de situatie op de gasmarkt weer veranderd en zijn deze extra - incidentele - inkomsten weggevallen. GTS heeft hiervan in 2024 ca. 420 mln euro teruggegeven aan de markt. ACM heeft dat jaar besloten dat het resterende deel in 2025 wordt teruggegeven om de tariefdaling in 2024 te beperken en de stijging in 2025 zoveel mogelijk te dempen.
Regulering
Toezichthouder ACM stelt de tarieven van GTS jaarlijks vast op basis van een voorstel dat GTS indient, de zienswijzen die representatieve organisaties van netgebruikers daarop geven, en de vastgestelde regulering. GTS heeft een monopolie op het landelijke transport van aardgas. Door jaarlijks vast te stellen welke tarieven GTS aan haar netgebruikers mag rekenen, gebaseerd op de toegestane doelmatige kosten, zorgt de ACM ervoor dat deze tarieven niet te hoog zijn. Tegelijkertijd geeft de ACM netbeheerders de garantie dat zij een redelijk rendement behalen op investeringen die nodig zijn voor de leveringszekerheid. Hiermee draagt de ACM bij aan een betaalbare, betrouwbare en duurzame energievoorziening.