Elektriciteitsnet vol, bedrijven de klos

Congestie

Door de energietransitie groeit de vraag naar elektriciteit sterk. Netbeheerders, die de wettelijke taak hebben aangeslotenen van transport te voorzien, hebben de elektriciteitsnetten niet tijdig uitgebreid waardoor deze de groeiende vraag niet aankunnen. De netcongestie die dit teweegbrengt zou volgens minister Jetten in 2026-2029 kunnen leiden tot uitval van de elektriciteitsvoorziening op piekmomenten. De oplossing is simpel: het net uitbreiden en zo snel mogelijk bijbouwen. Om dit te bereiken heeft de demissionair minister plannen gepresenteerd voor de versnelling van vergunningsprocedures en het proactief aanwijzen van grond om de netuitbreidingen op te bouwen. Dit is op de korte termijn echter niet genoeg en daarom kondigde de demissionair minister ook een aantal maatregelen aan die op de korte termijn zou moeten helpen.

Maatregelen voor de korte termijn

Een maatregel die demissionair minister Jetten noemde is het verplicht aanbieden van flexibiliteit door elektriciteitsgebruikende bedrijven. Deze verplichting komt als reactie op de klaagroep van netbeheerders dat vanuit de markt onvoldoende flexibel vermogen wordt aangeboden. Hiermee worden bedrijven verplicht om aan te geven welk deel van hun capaciteit flexibel aangeboden kan worden. Zij mogen zelf een prijs bepalen waartegen ze deze flexibiliteit willen of kunnen aanbieden.

Een tweede maatregel die de demissionair minister aankondigde was een standaardvergoeding voor het aanbieden van flexibiliteit. Door te dreigen met een standaardvergoeding voor het aanbieden van flexibiliteit hoopt hij meer druk op de bedrijven te zetten om voldoende flexibiliteit aan te bieden tegen een marktgebaseerde prijs.

Bedrijven de klos

Of deze maatregelen realistisch zijn en daadwerkelijk de gewenste uitkomst zullen hebben is niet duidelijk. Er zijn vanuit de markt genoeg bedrijven die in staat en bereid zijn om flexibel vermogen ten behoeve van congestiemanagement aan te bieden. Op 18 oktober zei technisch directeur Marissa Hummon van Utilidata, een groot energie-software bedrijf, in de Telegraaf dat maar 30% van het totale potentieel van ons elektriciteitsnet gebruikt wordt en dat de reden voor deze conservatieve aanpak gebrek aan zichtbaarheid en flexibiliteit bij de netbeheerders is. Doeltreffender zou het dus zijn om maatregelen te nemen die juist netbeheerders dwingen flexibiliteit inzichtelijk te maken en af te nemen van aangeslotenen.

Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “Deze maatregelen tasten de rechtspositie van bedrijven sterk aan. Netbeheerders hebben de wettelijke taak om partijen aan te sluiten op het elektriciteitsnet en deze van transportcapaciteit te voorzien. Ze hebben deze taak onvoldoende uitgevoerd en zijn nu niet meer in staat de achterstanden weg te werken. Ook ondervinden afnemers weinig interesse bij netbeheerders om afspraken te maken over het flexibel gebruik van het net in ruil voor compensatie van de kosten. Helemaal zorgelijk is dat bedrijven die een nieuwe aansluiting aanvragen, in de meeste gevallen geen gehoor bij netbeheerders vinden. Hiermee wordt hun handelingsperspectief ernstig ingeperkt. Maar het vreemdst is dat in plaats van netbeheerders te verplichten afnemers flexibele contracten aan te bieden, demissionair minister Jetten er voor kiest om verplichtingen aan bedrijven op te leggen teneinde de ontstane problemen op te lossen. Wij eisen dan ook dat de problemen opgelost worden door de partijen die ze veroorzaakt hebben en netbeheerders in plaats van handvaten resultaatverplichtingen krijgen. Op dit moment treffen deze onorthodoxe maatregelen iedereen behalve de netbeheerders zelf.”

Vind hier de Kamerbrief en andere documenten inzake netcongestie.