De omvang van de Nederlandse aardgasreserves is in 2022 verder afgenomen door winning én door afbouw van productie uit het Groningenveld. Vanuit de huidige situatie is er binnen 9 jaar geen Nederlands aardgas meer winbaar volgens het CBS, ondanks de fors toegenomen waarde.
Reserves
Eind 2022 bevond zich nog 142 mrd m3 (bcm) maatschappelijk winbaar aardgas in de Nederlandse bodem. Door de politieke keuzes om het Groningenveld te sluiten in verband met de aardbevingenproblematiek is de bijdrage hieruit nog maar 2 bcm. In 2022 was de aardgasproductie in Groningen al gereduceerd tot minder dan 20 procent van de totale binnenlandse gaswinning. In juni 2023 heeft het Kabinet bekendgemaakt dat de winning in het Groningenveld in principe stopt per 1 oktober 2023, en het veld definitief sluit in oktober 2024. De Raad van State oordeelde gisteren overigens dat de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat mocht instemmen met de winning van maximaal 2,8 bcm aardgas uit het Groningenveld voor het lopende gasjaar 2022-2023 ('waakvlamniveau'). Wat zal resteren van de Nederlandse aardgasreserves zijn de zogenaamde Kleine Velden op land en onder de Noordzee.
Met het recente winningsniveau (16,1 bcm in 2022) zouden de Nederlandse aardgasreserves volgens het CBS over minder dan 9 jaar uitgeput zijn. Nederland kan echter niet volledig en onmiddellijk over alle beschikbare reserves beschikken vanwege handelscontracten met het buitenland, omdat een deel van de aangetoonde velden nog niet in productie is genomen en de kleine reserve in Groningen alleen aangesproken mag worden in geval van nood.
Gasopslag
Om de leveringszekerheid van gas op peil te houden zijn naast aardgasreserves ook aardgasopslagen nodig. Die opslagen zijn met de herevaluatie Groningenveld cruciaal geworden. De ondergrondse opslagen bevinden zich onder meer Norg, Grijpskerk en Bergermeer, en bovengronds (vloeibaar aardgas, LNG) in Rotterdam en de Eemshaven. De totale opslagcapaciteit voor aardgas was eind 2022 14,6 bcm, op een binnenlands gas jaarverbruik van ruim 30 bcm. Vanwege de gedaalde vraag naar gas door een lager verbruik en de zachte winter van 2022-2023, en door hogere netto invoer van LNG, waren de opslagen in juli van dit jaar voor bijna 90 procent gevuld, en dit percentage loopt momenteel nog steeds verder op. In 2021 was dit rond dezelfde tijd minder dan de helft, hetgeen toen reden was voor het kabinet om EBN aan te wijzen om een minimum vulpercentage te realiseren t.b.v. de leveringszekerheid.
Waarde
De waarde van de reserves kan veranderen door winning (ofwel uitputting), door nieuwe vondsten, door fluctuerende gasprijzen (herwaardering), of doordat de fysieke reserves bij nader inzien niet maatschappelijk winbaar zijn (herevaluatie). Dit laatste is het geval voor het Groningenveld. De - historisch - hoge gasprijzen hebben grote invloed op de waarde van de aardgasreserves. Eind 2008 piekte de waarde van de aardgasreserves in Nederland op 216 mrd euro. Door sterke prijsdalingen werden de voorraden in 2009 en 2016 flink afgewaardeerd. De dalende gasprijzen, samen met de afwaardering van het Groningenveld sinds 2017, leidden ertoe dat de waarde van de aardgasvoorraad in 2020 nog maar 0,5 mrd euro bedroeg.
Sindsdien zijn de prijzen echter weer sterk gestegen, vooral door het herstel van de wereldhandel na corona en door de oorlog in Oekraïne. Hierdoor steeg de waarde van de Nederlandse aardgasreserves tot 71 miljard euro eind 2022, ondanks de herevaluatie van het Groningenveld en verdere uitputting door winning. In 2021 waren de reserves met 15,5 mrd euro nog 4,5 keer minder waard. Een ander effect van de sterk gestegen gasprijzen in het afgelopen jaar is dat de Rijksoverheid meer aardgasbaten heeft ontvangen. Deze baten bedroegen 15,7 mrd (1,6 procent van het bbp) in 2022. Een jaar eerder was dit 2,6 mrd euro (0,3 procent bbp).
Bronnen: CBS, Raad van State