Terug naar nieuws

Toezichthouder ACM wil strengere implementatie UIOLI/GOTORK

VEMW: GOTORK verslechtert rechtspositie zonder baten

Elektriciteit 25 juli 2023Matthieu van den Beld

De toezichthouder ACM heeft Netbeheer Nederland (verder: NB-NL) verzocht het codewijzigingsvoorstel voor het terugvorderen van ongebruikte transportrechten strenger te maken. VEMW ziet geen meerwaarde in de verplichting: deze zal naar verwachting tot zeer beperkte toename van transport leiden en tegelijkertijd de rechtspositie van aangeslotenen schaden.

UIOLI/GOTORK

Het codewijzigingsvoorstel use-it-or-lose-it (UIOLI), in goed Nederlands gebruik-op-tijd-of-raak-het-kwijt (GOTORK), zou de netbeheerder het recht geven om transportrechten die wel zijn gecontracteerd maar langdurig voor een significant deel niet worden benut, terug te vorderen. Netbeheerders willen hiermee voorkomen dat aangeslotenen transportcapaciteit reserveren en daarmee het netwerk op papier vol raakt. Een belangrijke kanttekening: contractuele congestie heeft geen juridische status en is niet een geldige reden voor de netbeheerder om transport te weigeren. Mede om die reden heeft onder andere VEMW in het gebruikersplatform, waar codewijzigingsvoorstellen vooraf worden besproken, geen steun verleend aan het voorstel. Indien toepassing van GOTORK leidt tot meer transportcapaciteit, was er dus sprake van contractuele (en niet fysieke) congestie. Het is aan de netbeheerder om een nauwkeurige inschatting te maken van de toekomstige fysieke benutting van reeds gecontracteerd transportvermogen.

Strenger voorstel

De ACM heeft op 20 juli haar wijzigingsopdracht gepubliceerd. Met de opdracht wordt gevraagd aan NB-NL om het codewijzigingsvoorstel aan te passen op vier onderdelen en het vervolgens opnieuw bij de ACM in te dienen. 

Ten eerste ziet de ACM graag dat het voorgestelde instrument breder inzetbaar is bij aansluitingen op het hoogspanningsnet. Nu stelt het voorstel dat op het hoogspanningsnet UIOLI mag worden toegepast bij 25MW onbenutte capaciteit. De ACM wil dat ook bij een kleinere onbenut transportvermogen UIOLI wordt toegepast. VEMW wijst er op dat de benutte capaciteit jaar in jaar uit kan schommelen, en het aan de netbeheerder is hier een gedegen inschatting van te maken.

Ten tweede staat in het voorstel dat de vaststelling of er sprake is van ongebruikt vermogen dat niet binnen een redelijke termijn zal worden gebruikt, overeen wordt gekomen tussen de netbeheerder en de aangeslotene. De ACM ziet graag dat de netbeheerder dit eenzijdig bepaalt. 

Ten derde ziet de ACM graag verduidelijkt wat wordt begrepen als een 'redelijke termijn' waarbinnen capaciteit benut moet worden. VEMW wijst erop dat een noodaansluiting mogelijk zeer infrequent wordt gebruikt. Ook is een aangeslotene, door de manier waarop het concept 'natuurlijke groei' is uitgelegd door de toezichthouder en de nog steeds verergerende congestieproblematiek, aangewezen op het vooraf contracteren van transportcapaciteit als enige middel om rechtszekerheid te verkrijgen over de toekomstige beschikbaarheid van transport.

Ten slotte ziet de ACM graag dat een aangeslotene, wanneer zijn transportcapaciteit door de netbeheerder wordt verlaagd door toepassing van UIOLI, direct weer een verhoging van zijn transportvermogen kan aanvragen. Het codewijzigingsvoorstel stelde aan een dergelijke aanvraag extra eisen. Volgens de ACM vereist het non-discriminatiebeginsel dat deze aangeslotene onmiddelijk een verhoging van zijn transportvermogen mag aanvragen. Daarbij zal de aangeslotene vermoedelijk met zijn verzoek echter achteraan de wachtrij komen te staan.