Energiegebruikers moeten rekenen op fors stijgende tarieven netbeheer
ACM krijgt volop ruimte om transitiekosten netbeheer bij afnemers in rekening te brengen
De reeds gestegen tarieven voor de aansluiting en het transport op de elektriciteits- en gasnetten zullen nog fors verder stijgen. Dat kan worden geconcludeerd na een uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) m.b.t. de zogenaamde methodebesluiten, en minister Jetten over de kosten voor wind op zee, elektrificatie op land en minder gunstige marktomstandigheden. De uitspraken zijn slecht nieuws voor burgers en bedrijven.
Vernietiging
Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft de door ACM vastgestelde methodebesluiten 2022 t/m 2026 voor de netbeheerders gas en elektriciteit vernietigd. Toezichthouder ACM moet met een aantal aanpassingen binnen zes maanden nieuwe methodebesluiten nemen. Die aanpassingen hebben onder meer betrekking op een verhoging van de risicovrije rente (minstens 0,5 procent), de statische efficiëntie (1,0 ofwel 100 procent) van de landelijke netbeheerders TenneT en GTS en een degressieve (versnelde) afschrijving van de gastransportnetten van GTS.
Bij de vaststelling van de toegestane doelmatige kosten die de landelijke netbeheerders GTS en TenneT in rekening mogen brengen bij haar afnemers, mag de ACM van het CBb geen gebruik maken van een Europees benchmarkonderzoek om de zogenoemde statische efficiëntie te bepalen. Volgens de bestuursrechter zijn de in het benchmarkmodel en bij de methodologische keuzes gebruikte data onvoldoende zorgvuldig, betrouwbaar en herleidbaar om de juistheid van de benchmark uitkomsten goed te kunnen controleren.
De rechter staat de ACM ook toe om de methode voor landelijk gasnetbeheerder GTS - vanwege het door de energietransitie te verwachten afnemend aardgasgebruik – aan te passen door kosten in de tijd naar voren te halen door een versnelde, degressieve afschrijving. Het CBb vindt dat de kosten zo eerlijker worden verdeeld over de tijd en vindt daar in de Gaswet een rechtvaardiging voor. Voor landelijk elektriciteitsnetbeheerder TenneT mag de ACM de methode aanpassen op een manier die TenneT meer financiële ruimte geeft om investeringen te doen voor de energietransitie.
Voor de regionale netbeheerders elektriciteit mag de ACM in de methode een kwaliteitsfactor gebruiken die gebaseerd is op de waardering van stroomonderbrekingen in het elektriciteitsnet.
Hogere kosten
In antwoord op Kamervragen heeft minister Jetten (K&E) aangegeven te verwachten dat de tarieven voor het gebruik van de elektriciteitsnetten forser gaan stijgen dan de door PwC in 2021 ingeschatte 54 procent. Redenen: de grotere ambitie m.b.t. wind-op-zee, de extra investeringen om de elektrificatie op land te realiseren en minder gunstige marktomstandigheden, met structureel hogere energieprijzen, kapitaalmarktrentes en kosten voor materialen.
Duiding
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "burgers en bedrijven die gebruik maken van de diensten van de openbare elektriciteits- en gasnetbeheerders moeten rekening houden met fors stijgende tarieven. Die zijn enerzijds het gevolg van het door de rechter oprekken van de ruimte voor netbeheerders om kosten door te belasten via de nettarieven, en anderzijds door de grotere elektrificatie ambitie met bijbehorende investeringen en de minder gunstige marktomstandigheden en bijgevolg hogere kosten. Het valt te verwachten dat de ACM in de toekomst gebruik zal maken van de ruimte die de toezichthouder van de rechter krijgt om netbeheerders ruimhartiger kosten in rekening te laten brengen bij netgebruikers. Dat is helaas slecht nieuws en verhoogt de kosten van de transitie voor burgers en bedrijven.”