IBO maatregelen moeten klimaatdoel 2030 realiseerbaar maken
VEMW vraagtekens bij bijdrage en realiseerbaarheid van de plannen
Afgelopen maandag vond in de Tweede Kamer het notaoverleg plaats over het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) naar de mogelijke maatregelen om de klimaatbeleidsdoelstellingen alsnog te realiseren. Het KEV 2022 rapport van het Planbureau (PBL) liet zien dat die doelstellingen voor 2030 weliswaar binnen bereik zijn, maar dat de realisatie niet op koers ligt. Een reactie van het kabinet op het IBO wordt binnen een week verwacht. VEMW stelt alvast vraagtekens bij de bijdrage en realiseerbaarheid.
KEV 2022
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) liet afgelopen najaar zien dat een snellere uitvoering van de bestaande plannen én formulering van aanvullend beleid zijn nodig om het Nederlandse klimaatdoel in 2030 te halen. De in het coalitieakkoord aangekondigde plannen leveren extra reductie op, maar de geraamde emissiedaling in 2030 loopt nog niet in de pas met de aanscherping van de doelstelling van 49 naar 55 procent in 2030 t.o.v. 1990.
IBO
De minister voor Klimaat en Energie Jetten wil inzetten op een reeks van aanvullende 'rechtvaardige en uitvoerbare' maatregelen die in het IBO-rapport worden benoemd. Met het rapport zet in minister duidelijk in op het normeren en beprijzen van energiegebruik en emissies. Zo moet er een 20 procent bijmengverplichting komen van groen gas. Het KEV 2022 stelt met 1-2 procent al vraagtekens bij de haalbaarheid. De beschikbaarheid van groen gas is op dit moment met 0,25 bcm niet meer dan 0,7 procent van het binnenlandse aardgasverbruik. De minister wil ook inzetten op een regeling voor de ombouw van gascentrales tot CO2-vrije productie-eenheden. Daarvoor is ook infrstructuur nodig, die er nu nog niet is. Een laatste belangrijke maatregel in het pakket is een afbouw van subsidies op fossiele brandstoffen: het stoppen met verstrekking van fiscale voordelen via lagere energiebelastingtarieven voor grootverbruikers.
CPB
Het Centraal Planbureau (CPB) geeft in een rapport aan dat bedrijven nauwelijks geschaad zijn door het klimaatbeleid, en hun activiteiten eerder aangepast dan verplaatst hebben naar een van 32 onderzochte landen, waarvan 18 in de EU. Dat betreft de onderzochte periode van 2000-2019, waarin van het EU-ETS handelssysteem nog geen sterke prijsprikkel uitging. Dat is nu wel anders, zeker voor de grote energie-intensieve bedrijven, met een CO2-prijs van rond de 100 euro/ton, en daarbovenop een nationale CO2-heffing die de komende jaren fors gaat doorwerken.
Vraagtekens
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "Dit pakket helpt ons en het klimaat niet als het gaat om de industriemaatregelen en vermindering van de CO2-uitstoot. KEV 2022 liet zien dat de industrie de emissiereductie reeds voortvarend ter hand neemt in lijn met de doelstellingen van het Klimaattakkoord. Het is nu zaak voortvarend vanuit de verhoogde doelstellingen van de regering en de Europese Commissie realistisch verder te gaan met de uitvoering van de emissiereductie opgave. Het IBO-rapport, dat inzet op normering en beprijzing, biedt helaas weinig concrete oplossingen om een versnelling van de verduurzaming te realiseren, terwijl bedrijven in de tussentijd met een toename van kosten voor energie en emissies worden geconfronteerd. Zeker energie-intensieve bedrijven staan daardoor nu - na 2019 - sterk onder concurrentiële druk, terwijl hun mogelijkheden om die fors gestegen klimaatkosten te reduceren worden beperkt. Dat is een grote zorg. Zo leiden de aangekondigde fiscale maatregelen tot een versnelde reductie van het flexible warmtekrachtkoppelingsvermogen (WKK) in de industrie en glastuinbouw, waardoor een ontsparing optreedt (stijging gasinzet met stijging CO2-emissies) en de elektriciteitsvoorziening de komende 7- 10 transitiejaren een essentiële flexibiliteitsbron zal gaan missen. En dat in een veranderingsproces waarbij de elektriciteitsvoorziening nu al kraakt in al haar voegen en nieuwe infrastructurele capaciteit door langlopende vergunningsprocessen moet en industriële bedrijven die willen elektrificeren met een e-boiler of warmtepomp ernstig worden geremd in de uitvoering. Om de noodzakelijke energiebesparing te bereiken wordt met normering eenzijdig ingezet op plichten en handhaving, terwijl een stimulerend besparingsprogramma P6-25 vanuit de industrie laat zien dat er veel meer haalbaar is door een innovatie- en oplossingsgerichte aanpak, rekening houdend met schaarse middelen zoals financiering en menskracht. De overheid moet serieus aandacht besteden aan het ongelijke speelveld, niet alleen qua beprijzing maar ook de (on)voorspelbaarheid van nieuwe, aanvullende maatregelen"
Luister hier het radiofragment terug met oa Hans Grünfeld bij "Dit is de dag": https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/dit-is-de-dag/1799abad-f976-4fbe-8bab-038306822fc2/2023-04-17-dit-is-de-dag (17-4-2023, minuut 2:22)
Luister hier het BNR radiofragment terug met Hans Grünfeld: https://www.bnr.nl/gemist (18-4-2023, start bij 17.35u)