ACM creëert onzekerheid aansluit- en transportrecht elektriciteit
Zorgwekkend wanneer maatschappelijke afwegingen eenzijdig door netbeheerder worden gemaakt
De onafhankelijke toezichthouder ACM kondigde op 2 maart jl. aan om netbeheerders toe te staan af te wijken van het non-discriminatoire ordeningsprincipe first-come-first-served in het faciliteren van toegang tot het elektriciteitsnet. Hiermee zullen netbeheerders eenzijdig projecten die maatschappelijk relevant zijn, voorrang mogen geven. Dit bericht van de ACM leidt tot een rechtsonzekere situatie.
Aankondiging
De aankondiging van de ACM bestaat uit een aantal onderdelen. Ten eerste kondigt de ACM aan naar verwachting in mei een ontwerpbesluit te publiceren, waarmee de relevante regelging zal worden gewijzigd. Op dit ontwerpbesluit zal een mogelijkheid zijn voor representatieve organisaties om een zienswijze in te dienen en eventuele toetsing door de rechter af te dwingen. Ten tweede kondigt de ACM aan, in de aanloop naar dit ontwerp(!)-besluit, niet te zullen handhaven indien netbeheerders in strijd met het first-come-first-served principe handelen. Als voorwaarde koppelt de ACM daaraan de vereiste dat de netbeheerders objectieve en transparante criteria opstellen op basis waarvan zij afwijken van dit principe. Daarmee geeft de toezichthouder de monopolistisch netbeheerder de vrijheid om te bepalen welke maatschappelijke ontwikkelingen zij meer en minder belangrijk vinden.
Toezicht en derdentoegang
Het elektriciteitsnetwerk is een natuurlijk monopolie: het is maatschappelijk onwenselijk meerdere elektriciteitsnetwerken naast elkaar te realiseren. In Europa is ervoor gekozen om de monopolistische netbeheerders, die deze netwerken beheren, te laten reguleren door toezichthouders, ook wel de nationaal regulerende instanties genoemd. Deze regulering is noodzakelijk om te borgen dat derden non-discriminatoir toegang krijgen tot de energiemarkten. Zonder toezicht, zijn derden overgeleverd aan de willekeur van de monopolist. Het non-discriminatoire recht op toegang tot de energiemarkt is opgesplitst in twee rechten: het recht op transport, en het recht op een aansluiting. De ACM spreekt nadrukkelijk van nettoegang, waarmee wordt geïmpliceerd dat dit zowel het aansluit- als transportrecht betreft. Het bericht creëert daarmee rechtsonzekerheid voor partijen die een nieuwe aansluiting willen of een verzwaring van een bestaande aansluiting, evenals voor reeds aangeslotenen die in de wachtrij staan voor het verhogen van hun gecontracteerd transportvermogen.
Rechtsonzekerheid
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "De toezichthouder creëert met deze berichten onzekerheid over de toegang tot de energiemarkt. De ACM vraagt netbeheerders objectieve en transparante criteria op te stellen t.b.v. een maatschappelijke afweging. Een dergelijke maatschappelijke afweging, indien die zou worden gemaakt, is echter niet aan de netbeheerders maar aan de onafhankelijke toezichthouder nadat die kennis heeft genomen van de opvattingen van het Gebruikersplatform, het GEN. Daarnaast benoemt de ACM criteria - maatschappelijke wenselijkheid en een bijdrage leveren aan het oplossen van congestie - die wederzijds strijdig kunnen zijn. Ten slotte moet de prioriteit zijn het onderliggende probleem - het netcapaciteitstekort - op te lossen en in de tussentijd de schaarse transportcapaciteit vollediger te benutten. Een aansluitingsprioritering lost het probleem niet op, maar herverdeelt het falen van de netbeheerders op een politiek gewenste manier."