Daling gasprijzen neemt onzekerheden en zorgen industrie nog niet weg

Gasprijsontwikkeling

Sinds de start van het Oekraïne-conflict zijn de gasmarktprijzen fors gestegen. Waar we langjarig gewend waren aan een prijsniveau van 15-25 euro/MWh werd eind augustus 2022 een historisch hoog prijsniveau aangetikt van rond de 350 euro/MWh op de spotmarkt. inmiddels zijn we net na de jaarwisseling aangekomen op een prijsniveau van 70-80 euro/MWh. De vooruitzichten t.a.v. de prijzen (projecties 2023-2024) liggen op zo'n 40-60 euro/MWh.

Gasaanbod en -verbruik

Het afgelopen jaar is hard ingezet op het verplicht vullen van de gasbergingen in Nederland en de Europese Unie, en op het aantrekken van het aanbod van vloeibaar gas (LNG). In Nederland is de LNG-aanlandingscapaciteit bijna verdubbeld naar 24 mrd m3/jaar met een uitbreiding van GATE (Maasvlakte) en de installatie van de drijvende FSRU EemsEnergyTerminal (Eemshaven). Het ministerie van EZK geeft EBN de opdracht om de gasopslag Bergermeer ook het komende jaar te vullen met 15-20 TWh aan aardgas. 

Aan de vraagzijde zien we dat alleen al in het eerste halfjaar van 2022 het aardgasverbruik in de energie-intensieve industrie daalde met meer dan 30 procent vergeleken met de eerste helft van 2021. Met name in de aardolie- (-59 procent) en de chemische industrie (-32 procent) werd minder aardgas verbruikt. Ook werd er 28 procent minder gas verbruikt in elektriciteitscentrales en 23 procent minder in de glastuinbouw. Huishoudens verbruikten 16 procent minder aardgas. De daling van het aardgasverbruik in de industrie is met name een gevolg van het terugregelen van productieprocessen en fuel switches, door productiegassen anders in te zetten, door import van grondstoffen zoals ammoniak en de elektrificatie van de warmtebehoefte.

Onzekerheden en zorgen

Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "het is goed nieuws dat de gasmarktprijzen gedaald zijn tot op een niveau van een jaar geleden, toen Rusland Oekraïne nog niet binnengevallen was. Tegelijkertijd stel ik vast dat dit prijsniveau nog altijd een factor 4 hoger is dan het prijsniveau van twee jaar geleden. De liquiditeit van de markt is relatief laag en de volatiliteit juist hoog. De markt is zeer gevoelig voor uitschieters en incidenten als het gaat om de weersverwachtingen, de geo-politieke ontwikkelingen en economische ontwikkelingen in andere regio's (Azië, Amerika). Veel bedrijven in de energie- (en kapitaals-)intensieve industrie kunnen nog nauwelijks profiteren van de korte termijn gasprijsontwikkelingen, bijvoorbeeld door hun inkoop- (grondstoffen w.o. energie) en verkoopkoppeling (producten) t.b.v. risicobeheersing. Uit een inventarisatie in september 2022 bleek dat ongeveer driekwart van de VEMW-leden nog niet volledig blootgesteld was aan de hogere energie marktprijzen. In 2023 of 2024 moeten zij voor - een deel van - hun portfolio een nieuwe leveringsovereenkomst aangaan met bijgevolg hogere kosten. Naast de onzekerheden zijn er ook zorgen. Zo is nog steeds niet vastgesteld welke bedrijven  - en onder welke condities - afgeschakeld gaan worden in geval van een acuut leveringszekerheidsissue. En waar de Europese energieministers kiezen voor invoering van een Europees prijsplafond om te voorkomen dat lidstaten tegen elkaar gaan opbieden om toch maar in gas te kunnen voorzien, leidt zo'n maatregel tot een verstoring van de gasmarkt. Het risico van zo'n politiek gedreven maatregel, naast een mogelijk negatief effect op de leveringszekerheid, is dat gasverbruikers niet langer beschikken over een betrouwbare marktreferentie (vraag-aanbod), het vertrouwen in die markt verliezen, en hun risicomanagement niet goed kunnen uitvoeren. Daarmee worden de onzekerheden en zorgen van de gasverbruikers niet weggenomen. Op donderdag 12 januari a.s. organiseert VEMW een webinar over de energiecrisis voor haar leden."