De filevorming (congestie) op de elektriciteitsnetten neemt steeds grotere vormen aan, terwijl de energietransitie op stoom komt, klimaatdoelstellingen steeds ambitieuzer worden en de gasprijs historisch hoog is. Grootverbruikers worden ernstig beperkt in de realisatie van hun plannen. In tijd en capaciteit. Vrijdag a.s. treden de nieuwe congestie spelregels in werking die zullen leiden tot een nieuwe realiteit.
Filevorming
Van congestie is sprake wanneer een openbare netbeheerder redelijkerwijs geen transportcapaciteit meer beschikbaar kan stellen aan een aangeslotene die daarom vraagt. Wanneer die congestie structureel is in een bepaald (net)gebied en in tijd, dan moet de netbeheerder investeren om meer transportvermogen beschikbaar te kunnen stellen. Omdat zo'n netuitbreiding doorgaans 5-8 jaar - en soms oplopend tot 12 jaar(!) - tijd in beslag neemt is een overbrugging nodig waarbij op basis van de bestaande infrastructuur onderzocht moet worden hoe de beschikbare transportcapaciteit optimaal benut kan worden teneinde zoveel mogelijk transport te faciliteren.
Tijdens een toelichting van toezichthouder ACM op de congestiesituatie en -management gaf maar liefst de helft van de VEMW-leden - met aansluitingen op EHS, HS en MS-netvlakken - aan niet te kunnen rekenen op een verhoging van de gecontracteerde transportvermogen op de korte termijn. Zo'n 20 procent kon daar wel op rekenen, al dan niet met toepassing van congestiemanagement. Slechts 7 procent gaf aan (nog) geen verruiming nodig te hebben en ruim 20 procent is onwetend in deze.
Spelregels
Om de ongewenste ontwikkeling - waarbij 'Nederland rood kleurt' en de transitie naar een duurzaam vestigingsklimaat voor bedrijven wordt geremd - een halt toe te roepen, treden vrijdag 25 november de nieuwe spelregels voor congestiemanagement in werking. Deze zijn op 25 mei door de ACM voor het eerst gepubliceerd. Netbeheerders hebben inmiddels zes maanden implementatietermijn kunnen benutten om alle systemen hierop voor te bereiden en te voldoen aan de nieuwe toetsingsvereisten voor het vaststellen van congestie. De nieuwe regels zullen leiden tot een grootschalige toepassing van congestiemanagement door heel Nederland, met gevolgen zowel binnen als buiten congestiegebieden. Grootverbruikers kunnen - zoals ook onder huidige wetgeving - worden verplicht hieraan deel te nemen.
Uit de presentatie van ACM werd duidelijk dat we aan de vooravond staan van een geheel nieuwe realiteit in het elektriciteitsvoorzieningssysteem. Netbeheerders zullen verplicht blijven om een vooraankondiging te doen wanneer zij congestie voorzien. Daarop volgt een congestie-onderzoek (3-4 maanden), waarbij de netbeheerder in samenwerking met netgebruikers vaststelt wat er aan capaciteit nodig is, waar en wanneer, en binnen welke technische en financiële grenzen congestiemanagement moet worden uitgevoerd. Uit het onderzoek kan volgen dat congestiemanagement nodig is, voor een afgebakende periode totdat een uitbreiding van netcapaciteit is gerealiseerd (typisch 5-8 jaar). Congestie mag onder de nieuwe spelregels nooit worden vastgesteld zonder toepassing van congestiemanagement.
Besluit
Op dit moment bestaat er een mogelijkheid om congestiemanagement toe te passen op basis van zogenaamde 'redispatch', waarbij op enig uur een vastgelegde capaciteitsbehoefte (dispatch) kan worden aangepast (redispatch). Die redispatch leidt tot een bijstelling van de nodige transportcapaciteit. Op die manier wordt het net doeltreffender benut en de congestie voorkomen.
Het besluit van ACM introduceert een nieuw product: het capaciteitsbeperkingscontract (CBC). Tegen een vooraf afgesproken vergoeding kunnen aangeslotenen daarbij afzien van een deel van hun gecontracteerde vermogen. Hierbij kan een onderscheid worden gemaakt tussen een dynamisch en een statisch CBC. De CBC'en bieden de netbeheerder meer zekerheid over de beschikbaarheid van congestiediensten. Hiermee kan meer transportvermogen worden gecontracteerd, waarbij de netbeheerder meer zekerheid heeft in het voorkomen van daadwerkelijke fysieke congesties in zijn net.
Nieuwe realiteit
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "De nieuwe spelregels voor congestiemanagement die eind deze week in werking treden, sluiten aan op de Europese regulering, die aanstuurt op het ontsluiten van regelbaar transportvermogen. De inkoop van flexibiliteit moet een standaard onderdeel worden van de bedrijfsvoering van de netbeheerder. Met een inzet waar en wanneer dat doelmatig is voor de elektriciteitsvoorziening. De netbeheerder wordt gedwongen om minder snel 'nee' te verkopen en bestaande flexibiliteit beter te ontsluiten. De toegenomen vraag naar flexibiliteit zal er ook toe leiden dat nieuwe flexibiliteit gecreëerd en geinstalleerd zal worden. Dat zal - zoals ACM al aangaf - een nieuwe realiteit zijn, óók voor de netgebruikers!"