Gisteren zijn de plannen van het kabinet gepresenteerd voor het komende begrotingsjaar van de overheid. Met terecht veel aandacht voor de gevolgen van de oorlog en crisis voor de burger. Zorgwekkend is echter de geringe aandacht voor de industrie en andere energie grootverbruikers, terwijl een economische crisis dreigt.
Beleid
Een direct gevolg van de oorlog en de internationale sancties tegen Rusland is dat gas, elektriciteit en voedsel flink duurder zijn geworden. Het kabinet stelt voor gezinnen - lage en middeninkomens - een pakket beschikbaar ter waarde van 18 mrd euro.
Het kabinet werkt samen met de andere EU-lidstaten aan energiebesparing en een snellere overstap naar schone energie. Via een tender zijn de Nederlandse ondergrondse gasopslagen goed bevoorraad en worden nog verder gevuld. Doel is voor het einde van 2022 onafhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen uit Rusland. Het kabinet wil zich richten op een snelle verduurzaming van de industrie, op meer windenergie en groene waterstof, en op een nieuwe rol voor kernenergie.
Belastingen en heffingen
De Energiebelasting voor huishoudens verlaagd (4,5 mrd euro). De Energiebelasting voor grootverbruikers wordt verhoogd om de verschillen tussen grootverbruik en kleinverbruik te verkleinen. De Energiebelasting op gas en elektriciteit groeien naar elkaar toe door de belasting op elektriciteit te verlagen.
De productiebeperking voor kolencentrales wordt ingetrokken. Een deel van de compensatie wordt gebruikt om te creëren voor de SDE+(+)-middelen. Het kabinet reserveert hiervan 500 miljoen euro voor het versterken van de kapitaalpositie van Stedin om investeringen in de energietransitie te ondersteunen.
Voor het maximaal verder vullen van de ondergrondse gasopslag Bergermeer ontvangt EBN een lening van 2,3 mrd euro, die in 2023 door EBN volledig terugbetaald moet worden. Er wordt een heffing leveringszekerheid ingevoerd vanaf 2024 van ongeveer 150 mln euro per jaar. Dit is een heffing op het gebruik van het gastransportnet. Deze heffing wordt opgesteld omdat het vullen van de NL gasopslagen bijdraagt aan de leveringszekerheid in heel Europa.
Door de hogere gasprijzen vallen de ontvangsten uit de Mijnbouwwet en dividenden EBN de komende jaren hoger uit (meevaller cumulatief 8,5 mrd euro). Uit het Klimaatfonds (35 mrd euro in periode van 10 jaar) wordt 4 mrd euro beschikbaar gesteld voor het stimuleren van wind op zee én waterstof, waarvan 180 mln euro in 2023 voor wind op zee en 145 mln euro voor waterstofstimulering.
Per 1 januari 2023 komt er een oplopende CO2 -heffing voor industrie. Het exacte verloop in €/ton CO2 is vooralsnog onbekend.
Zorgwekkend
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "het kabinet heeft op Prinsjesdag met de presentatie van de Miljoenennota - terecht - veel aandacht besteed aan de koopkracht en energie-armoede van huishoudens. Voor bedrijven was er niet veel anders dan een vergroting van de lasten via belastingen en heffingen. Er was nauwelijks aandacht voor de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis voor de industrie en andere grootverbruikers, waaronder ook maatschappelijke ondernemingen. Dat is zorgwekkend omdat signalen wijzen in de richting van een economische crisis in Europa. Over een reddingsboei wordt niet gesproken. We zitten in een nieuwe fase van de crisis waarbij de energie wel aanwezig, maar voor een groeiende groep verbruikers niet langer betaalbaar is. De vooruitzichten zijn dat de situatie nog zeker 1 ot 3 jaar voortduurt."