De onafhankelijke toezichthouder ACM is voornemens de regionale netbeheerders voor elektriciteit in 2023 een voorschot te geven op de tariefinkomsten van 2024. Door de sterk stijgende elektriciteitsprijzen, zijn de inkoopkosten van netbeheerders voor energie en vermogen (E&V) sterk gestegen. Dit voornemen zal met een verkleining van de tariefschok in 2024 leiden tot een gelijkmatiger tariefverloop. VEMW kan begrip opbrengen voor de ruimte die de ACM de netbeheerders wil geven, maar heeft zorgen over de invulling en de mogelijke kostenconsequenties voor afnemers.
Stijgende kosten
Bij het transport van elektriciteit en bij het omzetten van het spanningsniveau (bijvoorbeeld hoogspanning naar laagspanning) gaat energie verloren. De netverliezen die hieruit voortkomen worden door netbeheerders gecompenseerd. Daarvoor kopen zij energie in. De kosten voor deze inkoop worden verdisconteerd in de tarieven die aangesloten elektriciteitsverbruikers betalen. Onder meer door geopolitieke spanningen is de elektriciteitsprijs sterk gestegen, wat betekent dat zelfs bij gelijkblijvende volumes de totale inkoopkosten voor netbeheerders sterk zijn toegenomen.
Nacalculatie
De ACM heeft de bevoegdheid om bepaalde kostenposten na te calculeren, d.w.z., de netbeheerder toe te staan de daadwerkelijk gerealiseerde kosten achteraf in de tarieven te verdisconteren. Openbare netbeheerders worden verondersteld geen invloed te hebben op de recente stijging in de inkoopkosten voor energie en vermogen: de kostenstijging volgt voornamelijk uit de geopolitieke spanningen met Rusland. Daarom heeft de ACM besloten netbeheerders toe te staan deze kosten in hun tarieven na te calculeren. Normaliter betekent een nacalculatie dat kosten twee jaar nadat zij zijn gerealiseerd, in de nettarieven worden verdisconteerd. Vanwege de significante stijging in inkoopkosten, zou dit tot een abrupte stijging in de nettarieven leiden in 2024. Mede daarom wil de ACM de regionale netbeheerders toestaan om in 2023 een voorschot op deze nacalculatie te verdisconteren in hun tarieven; kosten die zij anders pas in 2024 bij aangeslotenen in rekening mogen brengen. De ACM is voornemens deze nacalculatie alleen voor regionale netbeheerders voor elektriciteit toe te staan. Voor de landelijk netbeheerder zou een voorschot op een nacalculatie het tariefverloop juist in 2023 onwenselijk hard doen stijgen.
Financieringsopgave
Elektriciteitsnetbeheerders worden geconfronteerd met een financieringsopgave door de significante investeringen die zij de komende jaren moeten doen om de energietransitie mogelijk te maken. De ACM overweegt dat een voorschot op de nacalculatie van de inkoopkosten E&V de – regionale – netbeheerders ook met dit probleem helpt. Dit is geen zuiver argument: de tarieven borgen dat een netbeheerder louter zijn efficiënt gemaakte kosten terugverdient. Het borgen van financiering is een ander vraagstuk, waarbij de netbeheerder kapitaal aan moet trekken, zowel vreemd als eigen vermogen.
Hans Grünfeld, algemeen directeur VEMW: “Bij een nacalculatie van kosten bestaat altijd het zorgpunt dat netbeheerders geen efficiëntieprikkel ervaren, hetgeen kan leiden tot inefficiënte kosten. Daarom kijkt VEMW met grote belangstelling naar de geplande overleggen met de ACM over hoe deze nacalculatie vorm zal worden gegeven. Daarnaast dienen nettarieven niet als voorfinanciering te fungeren; het argument dat het voorschot de financieringsproblematiek voor netbeheerders vermindert is daarom niet relevant. Een overkoepelend zorgpunt is dat de hogere nettarieven ertoe leiden dat grootverbruikers tweemaal geraakt worden door de hoge elektriciteitsprijzen: bij hun eigen inkoop én in de verschuldigde nettarieven. De voor de verduurzaming noodzakelijke elektrificatie van grootverbruik wordt door de stijgende nettarieven verder bemoeilijkt.
De tarievenvoorstellen worden in oktober door de ACM gepubliceerd. De tarieven worden eind november bekendgemaakt.