TenneT verwacht stijging nettarieven 49 - 90 procent door hoge elektriciteit commodityprijzen
Tariefstijging overstijgt eerdere prognoses significant
Landelijk elektriciteitsnetbeheerder TenneT verwacht voor kalenderjaar 2023 een stijging van de nettarieven van maar liefst 90 procent (EHS) en 49 procent (HS) t.o.v. 2022. In 2024 zullen de tarieven nog eens verder stijgen met circa 75 (EHS) en 57 (HS) procent. De tariefstijgingen voor 2023 zijn relatief zeker en zullen naar verwachting slechts in beperkte mate afwijken. Dit heeft TenneT toegelicht in het jaarlijkse inzicht op de tariefontwikkeling bij VEMW, gevolgd door een nieuwsbericht met een toelichting aan de aangeslotenen op de hoogspanningsnetten. Deze tariefprognose valt significant hoger uit dan in eerdere prognoses is ingeschat. Voornaamste oorzaak: de hoge commodityprijzen.
Prognose toegestane inkomsten
Naar aanleiding van de tariefschok in 2020 deelt TenneT jaarlijks een niet-bindende verwachting van de tariefontwikkeling met VEMW. Bij deze tariefschok bleek dat tijdige informatie over de verwachte tariefontwikkelingen voor grootverbruikers, de administratieve lasten significant kan verminderen, zeker wanneer de tarieven harder stijgen dan eerder verwacht. TenneT heeft dinsdag 17 mei de verwachte tariefontwikkeling opnieuw gedeeld met VEMW. De toegestane inkomsten stijgen naar verwachting in 2023 tot grofweg 1,4 mrd euro. Ter vergelijking: in 2020 werden de toegestane inkomsten voor het jaar 2023 nog geschat op 800 mln euro.
Stijgende elektriciteitsprijzen
In april van dit jaar heeft TenneT de Annual Market Update 2021 gepubliceerd waarin onder andere beschreven staat dat de elektriciteitsprijzen in Europa vanaf de tweede helft van 2021 aanzienlijk zijn gestegen. In het eerste kwartaal van 2022 zijn de elektriciteitsprijzen ongeveer vier maal zo hoog als in Q1-2021. In september 2021 was dit voor TenneT aanleiding om, vooruitlopend op het tarievenvoorstel 2023, de forse stijgingen en de wenselijkheid om eventueel veilinggelden in te zetten te adresseren bij het tarievenvoorstel 2022.
TenneT koopt energie en vermogen in voor onder meer het uitvoeren van redispatch (o.a. congestiemanagement), het inkopen van netverliezen, het compenseren van blindvermogen en het contracteren van balansvermogen (FCR, aFRR, mFRR). De kosten die hiermee gemoeid zijn mag TenneT verrekenen in de nettarieven. De inkoopkosten voor energie en vermogen worden in eerste instantie op basis van het historische gemiddelde als schatting in de transporttarieven verwerkt. Vervolgens wordt op de tarieven na twee jaar een nacalculatie uitgevoerd op basis van de werkelijk gerealiseerde kosten. De gestegen kosten in 2021 (hoger dan de historische schatting) worden dus in 2023 in de transporttarieven van TenneT verwerkt.
Trend
De huidige hoge elektriciteitsprijzen leiden tot hogere prijzen voor ingekochte energie en vermogen. Over de periode 2018 tot en met 2020 bedroegen de totale inkoopkosten voor energie en vermogen gemiddeld ongeveer 280 mln euro per jaar. In 2021 bedroegen deze kosten grofweg 850 mln euro. TenneT verwacht in 2022 een verdere toename van deze kosten naar circa 1,4 mrd euro. Naast de gestegen kosten zijn de volumes voor specifiek redispatching in 2021 meer dan verdubbeld (+113 procent) ten opzichte van 2020. Deze stijging in volumes is met name veroorzaakt door het netverzwaringsproject op het traject Lelystad-Diemen, en is niet structureel. Anderzijds zal het codewijzigingsbesluit Congestiemanagement naar verwachting wel tot een structurele toename leiden van de redispatchvolumes.
Naast de kostenstijging als gevolg van de inkoopkosten energie en vermogen, lopen de verwachte kostenstijgingen als gevolg van investeringen in het landelijk hoogspanningsnet op zee en op land door.
De elektriciteitsprijs heeft momenteel de grootste impact op de tariefstijgingen bij TenneT. Vanwege de lastig voorspelbare markt zijn voorspellingen - zeker na 2025 - erg onzeker. Bij een dalende elektriciteitsprijs verwacht TenneT een daling van de nettarieven. Vooralsnog is onbekend welke tariefontwikkelingen de regionale netbeheerders verwachten, aangezien de cascadering van de TenneT-nettarieven een relatief klein deel van hun totale kosten vormt, maar ook hier lijkt een stijging onontkoombaar door de hoge investeringen en operationele kosten.
VEMW, 20 mei 2022