Procesbeheersing is sleutel bij energiebesparing
Monitoringssystemen belangrijk om besparingspotentieel in beeld te krijgen
Energiemonitoringssystemen zoals ISO50001 en de CO2-prestatieladder zijn belangrijk om van data m.b.t. de energie- en emissiestromen kennis te kunnen maken, om zo te komen tot energiebesparing en emissiereductie in de industrie, de bouw en de infrastructuur. Een focus op procesbeheersing maakt naast een reductie van een verlies aan grond- en hulpstoffen extra energiebesparing en emissiereductie mogelijk. Dat zijn de belangrijkste lessen van de vijfde RVO-VEMW-NVDE inspiratietour van dit seizoen met bijdragen van Cargill, FrieslandCampina en BAM Infra NL.
Meten=weten
Het doel van de energiebesparingsplicht, de informatieplicht en een onderzoekplicht is energiebesparing en CO2-reductie. De plichten gelden voor bedrijven en instellingen waarvan het jaarlijks energiegebruik gelijk of hoger is dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 aardgasequivalent, inclusief vergunningplichtige bedrijven en installaties die vallen onder het EU-ETS. En er gaat een onderzoekplicht gelden voor bedrijven met een elektriciteitsverbruik groter dan 10 miljoen KWh elektriciteit of 170.000 m3 aardgasequivalent.
Energie en emissie zorgsystemen brengen processtromen in beeld, waarbij data wordt omgezet in kennis. Kennis die gebruikt kan worden bij het overwegen en nemen van maatregelen om tot reductie van energiegebruik en CO2-emissies te komen. Dat wordt belangrijker om enerzijds te kunnen voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Anderzijds nemen de energie- en klimaatgerelateerde kosten voor het gebruik van gas en elektriciteit en de emissie van broeikasgassen enorm toe. Energiebesparing is een van de snelst realiseerbare en haalbare opties om die kosten te reduceren. Iedere aanpak begint bij meten en het analyseren van meetdata om te weten waar in processen het grootste reductiepotentieel zit, bijvoorbeeld in reinigingsprocessen (CIP) en productielogistiek op installatie-, product-, batch- en tijdsniveau.
Industrie
In de procesindustrie worden nieuwe stappen gezet, waarbij real-time energiemanagement systemen gekoppeld worden aan procesbeheersing. Die koppeling kent als grote uitdaging om doeltreffend om te gaan met een enorme vijver aan data, waarbij ‘smart manufacturing’ (Industry 4.0, Internet of Things (IoT)) de sleutel biedt om tot doeltreffende en doelmatige oplossingen te komen. Dat is een iteratief proces: het is belangrijker om te werken met de reeds beschikbare data, dan eerst alles te willen weten alvorens te gaan handelen.
Een interessante uitdaging voor voedingsmiddelenbedrijven is de emissiereductie in enerzijds scope 1 (eigen schoorsteen) en 2 (elektriciteitsproductie) en anderzijds scope 3 (keten). Het reductiepotentieel in scope 3 (voorbeelden: olie en zuivel) is soms factoren groter dan in scope 1 en 2, maar het voedingsmiddelenbedrijf wordt afgerekend op de eigen directe emissies.
Bouw en infra
BAM Infra Nederland is een bedrijf dat ervaring heeft opgedaan met de CO2-prestatieladder. Hierbij staan niet de energiestromen centraal maar de CO2--emissies in het voortbrengingsproces, de zogenaamde ‘carbon footprint’. Deze methodiek wordt inmiddels bij 1 op de 10 Europese aanbestedingsprocessen in Nederland toegepast en biedt voordelen bij de gunning van een bouw- of infrastructuurproject. Bij de ketenanalyses blijkt de kwantificering van de voetafdruk voor bouwmaterialen zoals beton, cement en staal overigens best nog een uitdaging. Voor BAM blijkt de voetafdruk het grootst in het energiegebruik in de asfaltcentrales, de voertuigen (mobiliteit) en de bouwplaatsen. De inzichten leiden niet alleen tot een reductie van energiegebruik en emissies, maar ook tot materiaalbesparing en een prikkel tot innovatie.
De presentaties van Cargill, FrieslandCampina en BAM Infra NL, alsmede een verslag van de Inspiratietour van 12 april zijn vanaf 20 april 2022 te vinden op het Platform Verduurzaming Industrie. Daar vindt u ook informatie over eerdere bijeenkomsten en activiteiten.
VEMW, 13 april 2022