TenneT heeft systeemtoestand ‘emergency’ afgeroepen
Operationele veiligheidsgrenzen overschreden door stormachtig weer
Op donderdagochtend 7 april riep landelijk netbeheerder TenneT de systeemtoestand emergency uit voor het deelnet Groningen, Drenthe en Overijssel. Door het stormachtige weer werden van half twaalf tot half 1 de operationele veiligheidsgrenzen van het netwerk overschreden. De systeemtoestand emergency wordt afgeroepen wanneer een black-out dreigt.
Noodtoestand
De landelijk netbeheerder kent, conform de Europese wetgeving, een vijftal verschillende toestanden waarin zijn elektriciteitsnet zich kan bevinden. Een systeemtoestand is “de operationele toestand van het transmissiesysteem ten aanzien van de operationele veiligheidsgrenzen. Een transmissiesysteem kan zich bevinden in de normale toestand, de alarmtoestand, de noodtoestand, de black-outtoestand en de hersteltoestand”. Donderdagochtend werd de noodtoestand, ofwel de system state emergency door TenneT aangekondigd.
Er zijn meerdere parameters die, wanneer zij worden overschreden, leiden tot het vaststellen van de noodtoestand. Een systeem bevindt zich bijvoorbeeld in de noodtoestand wanneer er is sprake van ten minste één overschrijding van een operationele veiligheidsgrens. Operationele veiligheidsgrenzen zijn de limieten waarbinnen de transmissiesysteembeheerder zijn netwerk houdt. Dit kunnen spanningsgrenzen zijn, kortsluitstroomgrenzen of stroomgrenzen m.b.t. thermische belasting van kabels. Ook het overschrijden van de frequentiegrenzen van 50,2Hz of 49,8Hz leidt tot de noodtoestand (de normale toestand is 50,05 Hz tot 49,95Hz). Indien een maatregel uit het systeembeschermingsplan van de transmissiesysteembeheerder is geactiveerd, wordt tevens de noodtoestand afgeroepen.
Afgelopen donderdag werd de noodtoestand veroorzaakt doordat een operationele veiligheidsgrens m.b.t. de enkelvoudige storingsreserve (N-1) werd overschreden. De N-1 vereiste houdt in dat er te allen tijde een reserve in het systeem (ook in geval van een storing of onderhoud) wordt aangehouden, waarmee levering van elektriciteit kan worden verzekerd. Door het onstuimige weer ontstond een overbelasting op de hoogspanningskabels. De prognoses voor de elektriciteitsproductie uit duurzame bronnen onderschatte de snel veranderende weersomstandigheden, bestaande uit schommelingen in de windkracht en afwisselende intensiteit van zon-PV. Daarbij heeft TenneT noodvermogen moeten inzetten en enkele zonneparken moeten afschakelen.
De activatie van de noodtoestand geeft de netbeheerder extra bevoegdheden. Voor grootverbruikers van groot belang is dat binnen de noodtoestand de netbeheerder ook bevoegd is om verbruik af te schakelen. In het meest extreme geval – vanaf een netfrequentie van 49,00Hz – leidt dit tot activatie van de LFDD en daarmee de automatische verbruiksontkoppeling van grootverbruikers.
VEMW, 11 april 2022