ACM accepteert aanhoudend transporttekort elektriciteitsnet, zet in op transparante prioritering
VEMW ziet kritiek op investeringsplannen gesteund door ACM
De onafhankelijke toezichthouder ACM heeft de investeringsplannen van de openbare netbeheerders getoetst en concludeert dat congestie de komende tien jaar waarschijnlijk zal aanhouden of verergeren. Ook constateert de ACM dat het aantal storingsminuten zal toenemen bij Liander en Stedin door uitstel van vervangingsinvesteringen. ACM roept de minister op om een prioriteringskader voor netbeheerdersinvesteringen op te stellen en zo de energietransitie veilig te stellen.
Investeringsplannen
Openbare netbeheerders zijn verplicht elke twee jaar een investeringsplan te publiceren, waarin de knelpunten in de gas- en elektriciteitsnetten worden geschetst op basis van een aantal scenario’s van de ontwikkelende vraag naar transportcapaciteit. Op basis van de daaruit voortvloeiende scenario’s, worden de te nemen investeringen opgesomd. In reactie op de tweejaarlijkse consultatie van de netbeheerders heeft VEMW samen met representatieve organisaties Energie-Nederland, Energie Samen, Holland Solar en NWEA, gepleit voor een aantal verbeteringen. De ACM toetst vervolgens of de netbeheerder ‘in redelijkheid tot het investeringsplan heeft kunnen komen’. De ACM keurt de investeringsplannen niet goed; zij kan wel een aanpassing van de investeringsplannen afdwingen door middel van een bindende gedragslijn.
De ACM heeft vele verbeterpunten geconstateerd bij de netbeheerders, welke de netbeheerders hebben overgenomen of zullen aanpassen in het Investeringsplan 2024. De ACM legt TenneT een bindende gedragslijn op om hun investeringsplannen voor het Net op Land en de Randmeren aan te passen. De vereiste verbeteringen voor het Investeringsplan in 2024 bedragen een aanscherping van de scenariostudies, concretisering van kwaliteitsknelpunten, en het inzichtelijker maken van de alternatievenanalyse bij majeure investeringen.
Uit de investeringsplannen blijkt “dat er nog steeds sprake is van transportschaarste en komt naar voren dat het probleem groter wordt. Er is namelijk sprake van een stijgend aandeel knelpunten dat niet tijdig kan worden opgelost. Daarnaast constateert de ACM (...) ook een risico op afnemende betrouwbaarheid van de netten vanwege achterblijvende vervangingsinvesteringen bij netbeheerders Liander en Stedin.”.
VEMW is verheugd dat de ACM het met de representatieve organisaties eens is dat de openbare netbeheerders in hun investeringsplannen de knelpunten voldoende inzichtelijk moeten maken. Daartoe moeten netbeheerders uitleggen welke knelpunten met investeringen en welke met niet-infrastructurele maatregelen worden aangepakt. Ook moeten netbeheerders uitleggen hoe zij de netwerkinvesteringen prioriteren, en moeten ze een volledige knelpuntenanalyse weergeven. De ACM onderkent dat enkele netbeheerders hier onvolledig in waren. Een aantal netbeheerders heeft hun investeringsplannen op deze kritiek tijdig aangepast: TenneT heeft meer tijd nodig en is daarom door de ACM een bindende gedragslijn opgelegd.
Door het ontbreken van een prioritering is het voor aangeslotenen niet duidelijk of het netwerk, waarvoor zij betalen, doeltreffend wordt uitgebreid. De ACM legt uit dat een knelpuntanalyse pas volledig is wanneer alle knelpunten worden weergegeven waar zowel infrastructurele als niet-infrastructurele investeringen tegenover staan. Dit betekent dat de knelpunten die TenneT met niet-infrastructurele maatregelen aanpakt, zoals via redispatch of extra onderhoud, aan het investeringsplan moeten worden toegevoegd.
Maakbaarheid
De ACM benoemt dat de netbeheerders hard werken om het huidige capaciteitstekort op te lossen, maar “Toch zullen zij er onder andere vanwege personeelsschaarste, lange vergunningprocedures en materieeltekorten niet in slagen alle geplande projecten op tijd af te ronden”. Dit zijn drie separate verklaringen voor de huidige congestieproblematiek. VEMW erkent consistent dat netbeheerders momenteel hard werken aan het oplossen van de transporttekorten. Dit neemt niet weg dat een personeelstekort binnen de invloedssfeer van de netbeheerder ligt. Het huidige tekort moet juist een reden zijn voor netbeheerders om beter anticiperend personeelsbeleid te voeren. Daarnaast moeten de langslepende vergunningsprocedures zo snel mogelijk worden gestroomlijnd, teneinde de energietransitie niet te belemmeren.
Prioritering
De ACM geeft in de brief aan de minister aan dat onder andere vanwege personeelsschaarste, lange vergunningprocedures en materieeltekorten netbeheerders er niet in slagen alle geplande projecten op tijd af te ronden. Daarom acht de ACM prioritering van netwerkinvesteringen noodzakelijk om te borgen dat de energietransitie haalbaar blijft. “Dat betekent wat de ACM betreft dat investeringen opgenomen in het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) geprioriteerd moeten worden (ook ten opzichte van andere investeringen), net zoals investeringen die volgen uit andere infrastructuur- en investeringsprogramma’s.”
Hans Grünfeld, Algemeen Directeur VEMW: “Wij zijn verheugd om te zien dat de ACM kritiekpunten uit onze gezamenlijke zienswijze overneemt. Daarnaast is het goed te zien dat de ACM haar bevoegdheid oppakt door een bindende gedragslijn op te leggen. Ook onderschrijft VEMW het borgen van de energietransitie. Tegelijkertijd roept het verzoek aan het ministerie voor een prioriteringskader vragen op. Marktpartijen dienen hierbij te worden betrokken om de maatschappelijke belangen te borgen, maar het is onduidelijk of en hoe dit zal gebeuren. Ook moet de scheidslijn helder blijven tussen het prioriteren van netwerkinvesteringen en het discriminatoir voortrekken van individuele aansluitingen.”
VEMW, 28 maart 2022