Waterverdeling bij droogte blijft maatwerk
Voorbereiding industrie op droogte van groot belang
De wijze waarop het beschikbare water bij een watertekort wordt verdeeld onder watergebruikers, wordt niet tot in detail vastgelegd maar blijft vooral maatwerk. Dat blijkt uit de recent gepubliceerde Handleiding Verdringingsreeks. De handleiding is gemaakt op verzoek van de Beleidstafel Droogte naar aanleiding van de droogte in 2018. De handleiding geeft praktische achtergrondinformatie over de verdringingsreeks.
Toelichting summier
De verdringingsreeks geeft een rangorde van maatschappelijke en economische behoeften, die bij (dreigende) watertekorten bepalend is voor de verdeling van het beschikbare oppervlaktewater. De verdringingsreeks geldt voor alle oppervlaktewateren. Tijdens de droogteperiode in 2018 was onvoldoende duidelijk hoe de verdringingsreeks precies werkt. Ook bestonden er verschillende interpretaties van onderdelen van de verdringingsreeks. Tijdens de evaluatie is door VEMW aangedrongen op verduidelijking. Het is voor watergebruikers essentieel dat zij weten waar ze aan toe zijn zodat ze kunnen anticiperen op een tekort aan water.
Categorieën
De verdringingsreeks bestaat uit vier categorieën. Bij de verdeling van het water krijgt categorie 1 de meeste prioriteit, dan 2, dan 3 en dan 4. Kortom, als sprake is van (dreigend) watertekort, worden de belangen in categorie 4 als eerste gekort. De belangen in categorie 1 betreffen het waarborgen van de veiligheid tegen overstroming en het voorkomen van onomkeerbare schade aan de natuur. In categorie 2 staat de leveringszekerheid van nutsvoorzieningen (drinkwater en energie) centraal. Voor de belangen binnen de categorieën 3 en 4 is het aan de waterbeheerder om in een concreet geval een nadere prioriteitsvolgorde vast te stellen, waarbij de economische en maatschappelijke schade zo laag mogelijk dient te worden gehouden.
Watergebruik industrie
Rondom het watergebruik door de industrie bestond onduidelijkheid. Industrieel watergebruik zit in categorie 4. Echter, “kleinschalig hoogwaardig gebruik van proceswater” blijkt in categorie 3 te vallen. Dit is feitelijk ook water dat door de industrie wordt gebruikt. Proceswater is nu in de handleiding gedefinieerd als “water dat gebruikt wordt bij iedere vorm van fabrieksproces en in direct contact komt met grondstoffen, hulpstoffen, halffabricaten en eindproducten. Of een wateronttrekking ‘kleinschalig’ is, hangt af van hoe de onttrekking in verhouding staat tot het debiet (m3/s) in het watersysteem (rivier, kanaal etc.) en tot de onttrekkingen voor andere belangen en eventuele maatschappelijk en/of economische gevolgen. Het gebruik van koelwater uit oppervlaktewater door de industrie valt in categorie 4.
Maatwerk
De handleiding schrijft niet voor welke beslissingen een waterbeheerder in een bepaalde situatie moet nemen maar ondersteunt de waterbeheerder bij de toepassing van de verdringingsreeks. Of het gebruik van water voor industriële processen door de industrie in categorie 3 dan wel categorie 4 valt, is afhankelijk van de specifieke (droogte)situatie en de regionale omstandigheden en – bijzonderheden. Ook het moment van optreden in het jaar en eventuele keteneffecten spelen een rol. Kortom, de besluitvorming rondom de waterverdeling onder verschillende gebruiksfuncties zoals de industrie is vooral maatwerk.
Voorbereiden op droogte
VEMW adviseert (oppervlakte)waterafhankelijke industriële bedrijven om zich terdege voor te bereiden op een eventueel (dreigend) watertekort. Dit houdt in dat duidelijk moet zijn of en hoe de productie wordt voortgezet als er minder water beschikbaar is, eventueel door uit te wijken naar alternatieve bronnen zoals drinkwater en grondwater. Het betekent ook dat er geïnvesteerd moet worden in de relatie met de waterbeheerder. Het is belangrijk dat partijen elkaar kennen zodat de afstemming in crisissituaties efficiënter verloopt.
Bron: VEMW