Transitie vereist systeemintegratie en samenwerkingsverbanden
Zorgvuldige infrastructuurplanning met borging gebruikersbelangen cruciaal
De klimaatuitdagingen, de Europese ambitie om in 2050 een koolstofarme energievoorziening te hebben en het resultaat van een Klimaatwet en Klimaatakkoord (2020-2030) gaan ongekende consequenties hebben voor de beschikbaarheid, de betaalbaarheid en het gebruik van energie en grondstoffen. Naast nieuwe samenwerkingsverbanden en systeemintegratie is een zorgvuldige infrastructuurplanning cruciaal om gebruikers maximale mogelijkheden te geven te verduurzamen én de energievoorziening betrouwbaar en betaalbaar te houden. Dat is de rode draad van het VEMW-seminar ‘verduurzaming van de energievraag’ dat gisteren plaatsvond in het inspirerende paviljoen Circl aan de Amsterdamse Zuidas.
Energiemix
Verschillende energiedragers die een duurzaam alternatief kunnen bieden voor de huidige – merendeels fossiele – brandstofmix kwamen allemaal in beeld, van wind en zon tot biogas en waterstof, alsmede de omzettingstechnologieën zoals power-to-heat, power-to-gas en power-to-products. Conclusie: al deze dragers en technologieën zullen nodig zijn. Zo ook aanpassingen in - en uitbreidingen van - de infrastructuur voor transport en opslag van elektriciteit, hernieuwbaar gas, warmte en koolstof (CCUS). Dit bleek uit de verschillende interventies van de experts die tijdens het seminar hun visies gaven op de verduurzaming van de energievraag.
Voorwaarden
Om de transitie doeltreffend en doelmatig uit te kunnen voeren zijn een gedragen visie en systeemregie essentieel. Inclusief oplossingen die door maatwerk tot stand komen, want een one-size-fits-all oplossing is een illusie. Ook liggen er nog grote onzekerheden over de beschikbaarheid van duurzame oplossingen, zoals groene waterstof en het toepassen van elektrisch kraken. Om de transitie te kunnen maken dient rekening te houden geworden met het investerings- en vestigingsklimaat in Nederland. Bedrijven moeten de zogenaamde ‘valley of death’ in de komende 10 jaar zien te overleven. Dit vereist een regie aanpak die gericht is op praktijkervaring. Daarnaast is zorgvuldige infrastructuurplanning en informatiedeling van netbeheerders onmisbaar voor de industrie om die nieuwe oplossingen uit te kunnen voeren. Een eerste stap is gezet met de gezamenlijke ‘Infrastructure Outlook 2050’ van de landelijke netwerkbedrijven Gasunie en TenneT. Technologische innovatie en systeemintegratie zijn eveneens noodzakelijk bij zo’n vereiste aanpak. Dat vraagt om nieuwe samenwerkingsverbanden alsmede om pilotprojecten met nieuwe energiedragers en technieken. Verkenningen van onder meer Chemelot (Limburg) en netbeheerder Stedin (Zuid-Holland) laten zien dat ook de burgers en gemeenten nadrukkelijk betrokken moeten worden om draagvlak te creëren voor de ruimtelijke inpassing van energie-opwekking en –transport. Verbinding is letterlijk en figuurlijk nodig om ‘NIMBY’ en ‘buizenallergie’ geen spelbreker te laten zijn in de transitie: “bij het samen met anderen implementeren van oplossingen wordt het pas echt spannend.”